UI و UX چیست؟
در دنیای امروز، استفاده از برنامهها و سایتهای مختلف تبدیل به یک کار عادی شده است. هرکدام از ما روزانه از دهها سایت و اپلیکیشن مختلف استفاده میکنیم. برخی از این برنامهها و سایتها به دلیل جذابیت و سهولت استفاده، تجربهای دلچسب برای کاربران رقم میزنند؛ در حالی که کار با برخی دیگر دشوار است و احساس خوبی را به کاربران منتقل نمیکنند. این جذابیت و راحتی از دل UI و UX خارج میشود. این دو باید به بهترین شکل در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا باعث ایجاد سایت یا اپلیکیشنی کارآمد و جذاب شوند؛ اما تفاوت UI و UX چیست و چرا این دو اصطلاح، همیشه در کنار هم هستند؟ در ادامه در وبلاگ سبزلرن، به بررسی تفاوت UI و UX میپردازیم و این دو را از جنبههای مختلف بررسی میکنیم.
UI یا رابط کاربری چیست؟
رابط کاربری یا UI (User Interface) به ظاهر و نحوه تعامل کاربر با یک سایت اشاره دارد. تمرکز اصلی UI بر طراحی ظاهر سایت یا برنامه است و نحوه تعامل و استفاده کاربر از سایت را تعیین میکند. به زبان سادهتر، UI شامل طراحی و نحوه قرارگیری بخشهای گرافیکی و نحوه عملکرد سایت است؛ به طوری که کاربر بتواند به سادگی در سایت جابجا شود و با آن تعامل داشته باشد.
برای مثال یک سایت آنلاین فروش کتاب را تصور کنید. رنگ عناصر مختلف سایت، اندازه فونت، نحوه قرارگیری منوها و زیرمنوها، چیدمان المانهای مختلف، تصاویر کتابها، آیکونها، ناوبری و جابجایی کاربر در سایت و… رابط کاربری سایت را تشکیل میدهند.
UX یا تجربه کاربری چیست؟
تجربه کاربری یا UX (مخفف User Experience) به احساس کاربر در هنگام استفاده از سایت گفته میشود. به طور کلی، UX بر بهبود تجربه کاربر از استفاده از سایت ما اشاره دارد؛ به طوری که کاربر بتواند به سادگی از بخشهای مختلف سایت استفاده کند و از کار کردن با سایت لذت ببرد! در نهایت، همه این موارد باعث ایجاد احساس رضایت از سایت میشود و کاربر را به بازگشت مجدد به سایت ترغیب میکند.
اگر بخواهیم از مثال قبلی برای تعریف بهتر UX استفاده کنیم، میتوانیم به مواردی نظیر پیدا کردن سریع کتاب موردنظر کاربر، فرآیند خرید آسان و سرعت بارگزاری سایت اشاره کنیم.
تفاوت UI و UX چیست؟
UI و UX دو مفهوم مرتبط به یکدیگر هستند؛ اما تفاوتهایی میان آنها وجود دارد. در ادامه به چند مورد از مهمترین تفاوتهای UX و UI پرداختهایم.
تفاوت وظایف و مسئولیتهای طراح UI و UX
طراح UI مسئول طراحی ظاهر و نحوه تعامل کاربر با یک محصول یا سایت است. این یعنی طراحی عناصر مختلف درون صفحات به عهده این شخص است. این فرد باید به مباحثی نظیر روانشناسی رنگ آشنا باشد و صفحات مختلف را با توجه به هویت بصری برند یا سایت طراحی کند. به طور کلی، طراحی بخش بصری و ایجاد تعامل مناسب کاربر با سایت از وظایفی است که یک طراح UI باید به آن مسلط باشد. از دیگر مهارتهای یک طراح UI میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تایپوگرافی
- تسلط بر الگوهای طراحی
- تسلط بر انیمیشنها و عناصر تعاملی
- کار با ابزارهای مورداستفاده در طراحی UI
در طرف دیگر، یک طراح حرفهای UX باید بتواند تجربه مناسبی از کار با سایت برای کاربران ایجاد کند؛ نیازها و خواستههای کاربران را درک کند و ساختار رابط کاربری را با توجه به آن بچیند. علاوه بر این باید فرآیند تعامل و استفاده کاربران از پلتفرم را طراحی و به بهترین شکل اجرا کرده و با دریافت بازخورد و نظرسنجی از کاربران، تجربه کاربری را بهبود ببخشد. از جمله مهارتهای یک طراح UX حرفهای میوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طراحی و تسلط به استراتژی محصول
- تسلط به تحقیق رفتار کاربر
- معماری اطلاعات
- انجام آزمایش و تکرار برای بهبود نتیجه
تفاوت کاربرد UI و UX
یکی دیگر از تفاوتهای UX و UI در کاربرد آنها است. همانطور که گفتیم، UI بر طراحی بصری و گرافیکی سایت تمرکز دارد و چیزی است که کاربر به صورت مستقیم با آن سروکار دارد. اگر بخواهیم یک مثال در این باره بزنیم، میتوانیم طراحی یک خودرو را در نظر بگیریم. طراحی و محل قرارگیری صندلیها، فرمان، داشبورد، دکمهها، قرارگیری قطعات در جلوبندی و موارد این چنینی، توسط یک طراح خودرو (طراح UI) انجام میشود!
اما در UX، مواردی نظیر راحتی رانندگی، تعویض راحت دندهها، تعمیر اسان خودرو، امکان استفاده از بخشهای مختلف خودرو و احساس کلی راننده از رانندگی با خودرو اهمیت دارد. در واقع، UX با استفاده از قرارگیری درست عناصر UI به دریافت یک احساس خوب و لذتبخش و انتقال آن به راننده کمک میکند. حالا همین موضوع را درباره سایتها تصور کنید!
تفاوت اهداف UI و UX
دیگر تفاوت UX با UI در اهداف آنها است. اصولا یک طراح UI تلاش میکند رابط کاربری مناسبی را طراحی کند که علاوه بر سهولت دسترسی به بخشهای مختلف، جذابیت گرافیکی نیز داشته باشد و کاربر حس خوبی از آن دریافت کند. برای مثال، ثبتنام یک کاربر در یک سایت را تصور کنید. اگر تنها چند کادر ساده و بدون هیچ جذابیت خاصی برای ورود ایمیل یا شماره تلفن و قرار دادن رمز عبور قرار دهید، به احتمال زیاد کاربران از ثبتنام در سایت خودداری میکنند. اما اگر یک صفحه مناسب برای ثبتنام کاربران بسازید، کاربر به ثبتنام در سایت و استفاده از خدمات شما ترغیب میشود.
در طرف دیگر، UX تلاش میکند فرآیند ثبتنام در سایت را سادهتر کند تا کاربر در مدت زمان کمتری بتواند اطلاعات خود را وارد کرده و وارد حساب خود شود. برای مثال، تنها فیلدهای ضروری نظیر ایمیل، شماره تلفن و رمز عبور قرار داده میشود. البته این موضوع بسته به نوع پروژه یا سایت متفاوت است و مسلما برای ثبتنام کاربران در سایتهای فروشگاهی یا سازمانی، نیاز به طراحی UX به شکل متفاوتی خواهد بود.
تفاوت ابزارهای مورداستفاده برای طراحی UI و UX
این بخش مهمترین تفاوت UI و UX را شامل میشود.
در طراحی UI عمدتا ابزارهای گرافیکی مورداستفاده قرار میگیرند. فیگما، Adobe XD و Sketch از مشهورترین نرم افزارهای طراحی رابط کاربری هستند. این نرم افزارها تمامی امکانات لازم برای طراحی یک رابط کاربری را دارا هستند و نیاز طراحان UI را به صورت کامل پوشش میدهند. علاوه بر این، امکان استفاده از یک کاغذ و مداد نیز برای طراحی UI کافیست؛ زیرا اصل موضوع، خلاقیت و دسترسی آسان به بخشهای مختلف سایت یا برنامه است!
در طرف دیگر، طراحان رابط کاربری از ابزارهایی برای تحلیل رفتار کاربر و صفحات پیمایش شده توسط کاربر را بررسی میکنند. مهمترین ابزار طراحان UX ابزار گوگل آنالیتیکس است که توسط شرکت Google ارائه شده و اطلاعات کاملی از رفتار کاربران در سایت شما را نمایش میدهد. با استفاده از این ابزار، طراحان تجربه کاربری میتوانند بخشهایی که مورد توجه کاربران است را پیدا کنند و بخشهایی که کاربران را آزار میدهد یا نیاز به بهبود دارند را بهبود دهند. در نهایت، کاربر باید خوشحال و راضی از سایت خارج شود.
UI بخشی از UX است!
این سوال تا حدودی با چیزهایی که در اینجا گفتیم، تداخل دارد. ما در این مطلب بر تفاوتهای بین رابط کاربری و تجربه کاربری متمرکز بودیم؛ البته که این دو دارای تفاوتهایی هستند هستند اما در مجموع، میتوان گفت UI بخشی از فرآیندهای UX محسوب میشود.
در طراحی سایت یا برنامه، هدف نهایی ما جلب رضایت کاربران است؛ اینکه کاربران احساس خوبی از برنامه ما بگیرند و با آن ارتباط خوبی برقرار کنند. بنابراین طراحی گرافیکی و تمام ویژگیهایی که برای UI گفته شد، در نهایت به این احساس خوب ختم میشود؛ چیزی که هدف اصلی UX است. اما تنها طراحی رابط کاربری خوب برای داشتن یک تجربه کاربری مناسب کافی نیست؛ UX شاخهها و بخشهای گستردهای دارد که قرارگیری مناسب آنها در کنار یکدیگر، باعث ایجاد تجربهای عالی از سایت یا اپلیکیشن شما میشود.
اگر برنامهای داشته باشیم که رابط کاربری جذابی داشته باشد اما استفاده از آن دشوار باشد، کاربران نمیتوانند به خوبی با آن ارتباط برقرار کنند. از طرف دیگر، اگر برنامه شما رابط کاربری زیبایی نداشته باشد اما استفاده از آن راحت و بدون دردسر خاصی باشد، باز هم کاربران را به خود جذب نمیکند. در نتیجه، باید از UI و UX در کنار یکدیگر استفاده کنیم تا خروجی مناسبی را دریافت کنیم.
بازارکار UI بهتر است یا UX؟
تفاوتهای بین UI و UX به درآمد طراحان نیز کشیده میشود؛ جایی که درآمد طراحان UX بالاتر از طراحان UI است. اصلیترین دلیل این تفاوت، مربوط به وظایف و مهارتهای موردنیاز برای تبدیل شدن به یک طراح UX حرفهای است. همانطور که در بخش قبلی نیز گفتیم، طراحی رابط کاربری در واقع بخشی از UX محسوب میشود که در تلاش است رضایت کاربر از کار کردن با محیط سایت را بدست آورد و در نتیجه، بر تجربه کاربری وی تاثیر مثبت بگذارد.
درآمد طراحی UI و UX در ایران
تقریبا همه فرصتهای شغلی موجود در زمینه طراحی UI یا UX در ایران، با عنوان «طراح UI/UX» منتشر میشوند. بنابراین اگر بخواهید در بازار ایران به فعالیت در این زمینه بپردازید، هم باید به طراحی رابط کاربری مسلط باشید و هم بتوانید تجربه خوبی از استفاده از پلتفرم خود برای کاربران ایجاد کنید. در نتیجه، نیاز به یادگیری ابزارها و مهارتهای UI و UX در کنار یکدیگر دارید. در جدول زیر میتوانید حدود حقوق دریافتی برای آگهیهای استخدام طراح UI/UX یا طراح محصول در سایتهای کاریابی مطرح ایرانی را مشاهده کنید.
نام سایت | جاب ویژن | جاب اینجا | ای استخدام | کاربرد |
حداقل دستمزد | 8 میلیون تومان | 7 میلیون تومان | 12 میلیون تومان | 12 میلیون تومان |
حداکثر دستمزد | 45 میلیون تومان | 35 میلیون تومان | 17 میلیون تومان | 45 میلیون تومان |
درآمد طراحی UI و UX در کشورهای دیگر
در ادامه با استفاده از اطلاعات استخراج شده از سایتهای کاریابی خارجی، متوسط درآمد طراحان UI و طراحان UX به صورت جداگانه برای شما قرار داده شده است. دقت کنید درآمدهای ذکر شده به صورت سالیانه هستند. همچنین علت جداگانه قرار دادن این دو موقعیت شغلی، در تفاوت وظایف و انتظارات از طراح UI و طراح UX در کشورهای خارجی است.
کشور | آمریکا | آلمان | انگلیس | کانادا |
طراحی UI | 92,000 دلار | 52,500 یورو | 47,300 یورو | 83,000 دلار |
طراحی UX | 102,000 دلار | 62,000 یورو | 57,000 یورو | 92,000 دلار |
طراحی UI برای من مناسبتر است یا طراحی UX؟
طراحی رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) هر دو مشاغلی پردرآمد و پرطرفدار هستند و آینده روشنی پیش روی طراحان حرفهای آنها وجود دارد. انتخاب اینکه کدام یک را دنبال کنید به اهداف، مهارتها و علایق شما بستگی دارد.
اگر به فناوری علاقمد هستید و حل کردن مشکلات مختلف شما را خوشحال میکند، طراحی تجربه کاربری ممکن است برای شما مناسب باشد. با یادگیری تحلیل رفتار مخاطبان و تسلط به ابزارهایی نظیر گوگل آنالیتیکس، میتوانید تجربههای کاربری مناسبی برای سایتها و اپلیکیشنهای مختلف طراحی کنید.
همچنین در صورتی که به طراحی بصری علاقه دارید و چیدمان عناصر گرافیکی به بهترین شکل، شما را به وجد میآورد، میتوانید اصول طراحی UI را فرا بگیرید. در ادامه نیز میتوانید با یادگیری نرم افزارهایی نظیر Figma یا Adobe XD، به عنوان یک طراح UI حرفهای مشغول به کار شوید.
اما یک سوال در اینجا مطرح میشود…
پیادهسازی طرحهای UI و UX چطور انجام میشود؟
برای پیاده کردن طراحیهایی که در نرم افزارهای گفته شده ایجاد کردهاید، نیاز به کدنویسی دارید. معمولا در تیمهای طراحی محصول، یک یا چند توسعه دهنده وجود دارند که وظیفه پیادهسازی طرحها را برعهده میگیرند. اگر طرح شما برای پیادهسازی یک سایت باشد، باید یک تیم یا فردی که به عنوان توسعه دهنده فرانت اند شناخته میشود، کار را پیادهسازی کند.
در صورتی که قصد داشته باشید پروژه خود را به صورت انفرادی پیاده سازی کنید، نیاز به یادگیری توسعه Front-end دارید. برای این کار، باید به ک محیط ویرایشگر کد نظیر VSCode\T زبانهای برنامه نویسی HTML/CSS و جاوا اسکریپت مسلط شوید تا بتوانید صفحات مختلف پروژه خلاقانه خود را با استفاده از کدنویسی پیاده سازی کنید. علاوه بر این در صورتی که پروژه شما از نوع خاصی باشد (مثلا برنامههای SPA) باید یکی از فریمورکهای جاوا اسکریپت که برای توسعه پروژه شما مناسب باشد را یاد بگیرید.
جمع بندی
در این مطلب سعی شد به معرفی برخی از مهمترین تفاوتهای UI و UX پرداخته شود و ضمن اشاره به این موارد، رابطه UI با UX نیز توضح داده شود. همانطور که گفته شد، طراحی UI یکی از بخشهای طراحی UX است که بر طراحی بصری و ناوبری کاربران تمرکز دارد و سعی میکند استفاده آنها از برنامه یا پلتفرم ما را آسانتر کند. این کار باعث دریافت احساس بهتر از برنامه ما میشود و بر تجربه کاربری یا همان UX تاثیرگذار است.
توضیحات بسیار کامل بود ممنون از سایت خوب سبزلرن
مقاله بسیار کامل و جامع بود. با تشکر