اسکرچ چیست؟

اسکرچ چیست؟ بسیاری از والدین تمایل دارند، فرزندانشان از کودکی با کامپیوتر آشنا شوند و یک زبان‌ برنامه‌نویسی را یاد بگیرند. یادگیری برنامه‌نویسی یک از راه‌های تقویت خلاقیت است و نوجوانان با ورود به این حوزه می‌توانند قدرت حل مسئله را در خود تقویت کنند. اسکرچ یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی ساده ولی جذاب است که به‌صورت اختصاصی برای کودکان و نوجوانان طراحی شده است و بچه‌ها در سنین مختلف می‌توانند برنامه نویسی اسکرچ را یاد بگیرند.

در زبان برنامه نویسی اسکرچ (Scratch) همه بخش‌ها به‌صورت ویژوال طراحی شده و کودکان در آن به‌جای نوشتن کدهای متنی، از بلوک‌های گرافیکی برای ساخت برنامه‌ها و بازی‌های مختلف استفاده می‌کنند. در اسکرچ این بلوک‌ها نمایانگر دستورات و عملیات مختلفی مانند حرکت دادن اشیاء، ایجاد صدا یا کنترل جریان برنامه هستند. در اسکرچ همه چیز دقیقا شبیه به یک پازل است و فقط برای کدنویسی باید بلوک‌ها را به‌صورت اصولی در کنار هم قرار داد. اگر دوست دارید بیشتر با اسکرچ آشنا شوید و در مورد مزایای آن برای کودکان بیشتر بدانید، حتما تا انتهای این مقاله از وبلاگ سبزلرن با ما همراه شوید.

برنامه نویسی اسکرچ چیست؟

اسکرچ (Scratch) یک زبان برنامه‌نویسی کاملا بصری است که در سال ۲۰۰۷ توسط محققان موسسه فناوری ماساچوست (MIT) توسعه یافته است. هدف از طراحی این زبان آموزش مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی به کودکان و نوجوانان است. اگر فرزند شما به کدنویسی و ساخت بازی‌های رایانه‌ای علاقه دارد، اسکرچ می‌تواند شروع خوبی برای یادگیری یک زبان برنامه‌‌نویسی باشد. در محیط زبان برنامه نویسی اسکرچ کاربران می‌توانند با استفاده از بلوک‌های گرافیکی و بدون نیاز به کدنویسی سنتی، برنامه‌های ساده‌ای مانند انیمیشن‌ها، بازی‌ها و داستان‌های تعاملی ایجاد کنند.

در اسکرچ کاربران می‌توانند اشیاء (اسپرایت‌ها) را با کشیدن و رها کردن بلوک‌های کد دستکاری کنند. این بلوک‌ها برای انجام عملیات مختلفی مثل حرکت، صدا، ظاهر، کنترل و تشخیص ورودی از کاربر به کار می‌روند. هدف اصلی اسکرچ، ایجاد محیطی جذاب و ساده برای یادگیری اصول تفکر الگوریتمی و برنامه‌نویسی است، به‌طوری که حتی کاربران کم‌سن بتوانند از آن استفاده کنند.

نحوه کار با اسکرچ (Scratch)

در برنامه نویسی اسکرچ به‌جای نوشتن کدهای متنی، کاربران با استفاده از بلوک‌های گرافیکی دستورات مختلفی را به‌صورت پازلی کنار هم قرار می‌دهند تا برنامه‌های خود را ایجاد کنند. در پاسخ به این سوال که نحوه کار با اسکرچ چیست؟ نیز باید بگوییم که اسکرچ بر پایه یک رابط کاربری کشیدن و رها کردن (drag-and-drop) طراحی شده است. کودکان در این زبان برنامه‌نویسی حتی بدون نیاز به دانستن زبان انگلیسی و فقط با استفاده از بلوک‌های رنگارنگ می‌توانند اسکریپت‌های مختلف بسازند.

این بلوک‌ها نمایانگر دستورات و توابع مختلفی هستند که برای کنترل اسپرایت‌ها (کاراکترها و اشیا) به کار می‌روند. امکانات متنوع و رابط کاربری ساده باعث شده تا اغلب مربیان برای آموزش برنامه‌نویسی به کودکان از زبان اسکرچ شروع کنند. بخش‌های اصلی محیط برنامه نویسی اسکرچ عبارتند از :

اسپرایت‌ها(Sprites): اسپرایت‌ها کاراکترها یا اشیایی هستند که در پروژه‌های اسکرچ استفاده می‌شوند. کاربران می‌توانند از کتابخانه این برنامه، اسپرایت‌های آماده را انتخاب کنند یا اسپرایت‌های جدیدی را خودشان طراحی و ویرایش نمایند.

اسپرایت‌ها(Scripts): برای کنترل و ایجاد تعاملات بین اسپرایت‌ها، کاربران باید از اسکریپت‌ها کمک بگیرند. این اسکریپت‌ها از بلوک‌های کدی تشکیل شده‌اند که نشان‌دهنده عملیات یا دستورات خاصی مانند حرکت، چرخش، رقصیدن، صحبت کردن و موارد دیگر هستند. 

استیج (Stages): بخش اصلی محیط برنامه‌نویسی اسکرچ که اسپرایت‌ها در آن اجرا می‌شوند و تعاملات بین آن‌ها اتفاق می‌افتد. کاربران می‌توانند پس‌زمینه‌های مختلفی برای استیج انتخاب یا ایجاد کنند، در این بخش از برنامه امکان شخصی‌سازی محیط استیج با عکس‌های گالری کاربر نیز فراهم شده است.

رویدادها (Events): اسکرچ از رویدادها برای اجرای دستورات بر اساس وقایع خاص استفاده می‌کند. برای مثال، وقتی روی یک اسپرایت کلیک می‌شود، یک کلید فشار داده می‌شود یا زمان خاصی در تایمر سپری می‌شود، بلوک‌های رویداد به شما اجازه می‌دهند که واکنش‌های مختلفی را برای این رخدادها تعریف کنید.

متغیرها (Variables): متغیرها در محیط اسکرچ، امکان ذخیره‌سازی و دستکاری داده‌ها را فراهم می‌کنند و باعث جذاب‌تر شدن اجرای کدها می‌شوند.

کاستوم‌ها و صداها (Costumes and Sounds): یکی از بخش‌های جذاب برنامه نویسی اسکرچ برای کودکان، امکان صداگذاری و ایجاد تغییرات ظاهری روی کاراکترها است. کاربران می‌توانند کاستوم‌های مختلفی برای اسپرایت‌های خود طراحی کنند تا ظاهر آن‌ها تغییر یابد. همچنین می‌توانند صداهای خاصی از جمله صدای ضبط شده خود را به اسپرایت مورد نظر اضافه کنند و کاراکترهای مختلفی را طراحی نمایند.

پیشنهاد دوره: اموزش html 

برنامه اسکرچ را از کجا تهیه کنیم؟

اسکرچ (Scratch) را می‌توانید به‌صورت رایگان از وب‌سایت رسمی این شرکت به آدرس https://scratch.mit.edu/ دریافت کنید. کاربران براساس نوع سیستم عامل خود می‌توانند نسخه مناسب برنامه را بدون هزینه از سایت اسکرچ دانلود کنند. اسکرچ به‌صورت آنلاین نیز قابل استفاده است، ثبت‌نام در سایت اسکرچ، می‌توانید پروژه‌های خود را ذخیره و با دیگران به‌اشتراک بگذارید، همچنین از پروژه‌های دیگران برای یادگیری تکنیک‌های جهت استفاده نمایید. نصب راه‌اندازی این برنامه نیز بسیار آسان است و در کمتر از ۵ دقیقه بعد از نصب برنامه می‌توانید برنامه نویسی اسکرچ را آغاز کنید.

یادگیری زبان برنامه نویسی اسکرچ برای چه کسانی مناسب است؟

بدون شک مخاطب اصلی زبان برنامه نویسی اسکرچ، کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به برنامه‌نویسی هستند. این زبان به‌دلیل رابط بصری ساده‌ای که دارد برای افرادی که هیچ‌گونه تجربه کدنویسی ندارند، گزینه‌ای ایدئال برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی است. همچنین معلمان، والدین و مربیانی که به‌دنبال روشی خلاقانه برای آموزش مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی به دانش‌آموزان خود هستند، می‌توانند از اسکرچ بهره ببرند. اسکرچ به‌صورت اختصاصی برای کودکان در سنین ۸ تا ۱۶ سال طراحی شده، اما هر کسی که به‌دنبال یادگیری اصول اولیه کدنویسی به‌صورت سرگرم‌کننده است، می‌تواند از آن استفاده کند.

مزایای زبان برنامه‌نویسی اسکرچ چیست؟

یادگیری با چاشنی سرگرمی از جمله مزیت‌هایی است که باعث شده کار با اسکرچ برای افراد با هر سن و سالی جذاب باشد. رابط کاربری جذاب و تعاملی این زبان، یادگیری اسکرچ را بیشتر شبیه یک بازی کرده است که برای کاربران خسته کننده نیست. زبان برنامه ‌نویسی اسکرچ (Scratch) به‌عنوان یک ابزار آموزشی بصری، مزایای زیادی برای کاربران مبتدی در دنیای برنامه‌نویسی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رابط کاربری ساده و آسان: درک و فهم محیط اسکرچ برای کودکان و مبتدیان بسیار آسان است و آن‌ها سریع‌تر از سایر زبان‌های کدنویسی می‌توانند با این زبان ارتباط برقرار کنند. اسکرچ از بلوک‌های رنگی برای ساخت کد استفاده می‌کند، که باعث می‌شود کاربران به‌جای نوشتن کدهای متنی، با کشیدن و رها کردن بلوک‌ها برنامه‌نویسی کنند.
• تقویت خلاقیت: با استفاده از اسکرچ، کاربران می‌توانند پروژه‌های متنوعی مانند انیمیشن، بازی‌های ساده و داستان‌های تعاملی ایجاد کنند. این قابلیت‌ها به توسعه خلاقیت در افراد مختلف به‌خصوص کودکان کمک کننده است.
• مناسب برای شروع برنامه‌نویسی: اگر در نقطه صفر برنامه‌نویسی هستید و هنوز در این زمینه اطلاعاتی ندارید، شروع کدنویسی با اسکرچ قطعا برای شما جذاب خواهد بود. در محیط این برنامه می‌توانید با مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی مثل حلقه‌ها، شرط‌ها، متغیرها و توابع آشنا شوید و مفاهیم اولیه را در مدت کوتاهی یاد بگیرید. 
• توسعه تفکر منطقی و حل مسئله: با یادگیری زبان برنامه ‌نویسی اسکرچ، کاربران به‌طور غیرمستقیم مهارت‌های حل مسئله و تفکر منطقی را تقویت می‌کنند. زیرا در محیط این برنامه باید کدهای خود را به‌صورت ترتیبی و با منطق مشخصی طراحی و اجرا نمایید.
• پشتیبانی از چندین زبان: یکی از مزیت‌های جذاب اسکرچ، امکان تغییر زبان برنامه است. اسکرچ به چندین زبان زنده دنیا از جمله زبان فارسی در دسترس است تا کاربران در کشورهای مختلف دنیا بتوانید به‌راحتی و بدون نیاز به زبان انگلیسی از محیط برنامه استفاده کنند.
• امکان اشتراک‌گذاری پروژه‌ها با دیگران: اسکرچ دارای یک پلتفرم آنلاین است که کاربران می‌توانند پروژه‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، پروژه‌های دیگران را بررسی کرده و از پروژه‌های آن‌ها نکات جدید یاد بگیرند.
• پشتیبانی از سناریوهای آموزشی متنوع و قابلیت تعمیم به سایر دروس: اسکرچ نه تنها برای آموزش مفاهیم برنامه‌نویسی بلکه برای آموزش موضوعات مختلف مانند ریاضی، علوم و حتی هنر نیز می‌تواند استفاده شود.

نتیجه‌گیری

محیط بصری جذاب اسکرچ یک راه عالی برای ورود کودکان و نوجوانان به دنیای برنامه‌نویسی است. این زبان به آن‌ها کمک می‌کند تا مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی را از طریق بلوک‌های گرافیکی یاد بگیرند و خلاقیت و توانایی حل مسئله خود را تقویت کنند. با توجه به محیط کاربر پسند و قابلیت‌های متنوع اسکرچ، این زبان برنامه‌نویسی نه تنها ابزار آموزشی موثری است، بلکه به کاربران این امکان را می‌دهد تا پروژه‌های خلاقانه خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و در یادگیری به صورت سرگرم‌کننده و تعاملی پیشرفت کنند. اگر به یادگیری برنامه‌نویسی علاقه دارید، می‌توانید از دوره‌های آنلاین آکادمی سبزلرن استفاده کنید. در این دوره‌ها صفر تا صد زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف مانند اموزش پایتون، آموزش داده می‌شود تا با یادگیری آن‌ها بتوانید به درآمد برسید.