ارز های دیجیتال و بلاک چین چطور برنامه نویسی می شوند ؟

بلاکچین و ارزهای دیجیتال؛ دو واژهای که شاید تا چند سال پیش برای بسیاری از ما گنگ بودند، حالا به بخشی از زندگی روزمره و حتی آیندهی مالی جهان تبدیل شدهاند. تصور کنید هر بار که از بیتکوین یا اتریوم صحبت میشود، ما نه تنها دربارهی پول دیجیتالی، بلکه در مورد یک سیستم پیچیدهی کامپیوتری که با برنامهنویسی دقیق ساخته شده، حرف میزنیم. اما واقعاً چه چیزی باعث میشود یک بلاکچین کار کند؟ این ارزهای دیجیتال از کجا میآیند و چطور کار میکنند؟
بلاکچین چیزی فراتر از یک فناوری نوین است. این ساختار دقیقاً مانند یک دفتر کل دیجیتالی است که تراکنشها را ثبت میکند و با استفاده از شبکهای از کامپیوترها، اطلاعاتی را که در آن ذخیره شده، بهروز میکند. اما تمام این عملیات جادویی با کدها و برنامهنویسی دقیق ممکن میشود. برنامهنویسان با نوشتن کدهایی که قلب این شبکههای غیرمتمرکز هستند، ارزهای دیجیتال را به واقعیت تبدیل میکنند.
در این پست از وبلاگ سبزلرن، قصد داریم شما را با دنیای پشت پرده این فناوری شگفتانگیز آشنا کنیم. از زبانهای برنامهنویسی که بلاکچینها و ارزهای دیجیتال را شکل میدهند، تا قراردادهای هوشمندی که به واسطهی آنها تراکنشها بهصورت خودکار و ایمن انجام میشود. این سفر از کد تا سکه، شاید پیچیده به نظر برسد، اما هدف ما این است که با زبانی ساده و قابلفهم، قدم به قدم شما را با آن همراه کنیم.
بزن بریم! 🌟
بلاکچین چیست و چگونه کار میکند؟
بلاکچین شاید در نگاه اول پیچیده به نظر برسد، اما در اصل یک مفهوم ساده دارد. بیایید آن را مثل یک دفتر کل بزرگ در نظر بگیریم، دفتری که تمام تراکنشهای دیجیتالی در آن ثبت میشود. اما تفاوتش با دفترهای معمولی چیست؟ این دفتر کل به جای اینکه در یک جای خاص ذخیره شود، در میان هزاران یا میلیونها کامپیوتر (گرهها) در سراسر جهان توزیع شده است. هر بار که تراکنشی صورت میگیرد، همهی این گرهها کپیهایی از آن تراکنش را بهروز میکنند.
مثلاً، اگر شما بخواهید ۱ بیتکوین به کیف پول دوستتان بفرستید، این تراکنش در یک بلوک جدید در بلاکچین ثبت میشود و همهی شبکه از آن آگاه میشود. این ساختار غیرمتمرکز باعث میشود که امکان دستکاری اطلاعات تقریباً غیرممکن باشد.
ساختار بلوکها: حلقههای زنجیرهای دادهها
بیایید نگاهی دقیقتر به ساختار بلاکچین بیندازیم. همانطور که از نامش مشخص است، این فناوری از بلوکها (blocks) تشکیل شده که در یک زنجیره به هم متصل میشوند (chain). هر بلوک شامل چند بخش اصلی است:
- تراکنشها: اطلاعاتی که در این بلوک ذخیره شدهاند، شامل تراکنشهایی مانند ارسال بیتکوین.
- هش (Hash): یک کد منحصر به فرد که نمایانگر محتویات بلوک است.
- هش بلوک قبلی: برای اطمینان از اینکه بلوکها به درستی به هم متصل میشوند، هر بلوک هش بلوک قبلی خود را نیز درون خود دارد.
این سیستم مثل یک زنجیر عمل میکند. اگر کسی بخواهد حتی یک بیت از اطلاعات را در یکی از بلوکها تغییر دهد، باید هش آن بلوک و هشهای بلوکهای بعدی را هم تغییر دهد که عملاً غیرممکن است.
جدول اجزای یک بلوک در بلاکچین
جزء | توضیح |
تراکنشها | اطلاعات مالی یا هر نوع دادهای که در بلاکچین ذخیره میشود |
هش | کد شناسایی منحصر به فرد که دادههای بلوک را نمایش میدهد |
هش بلوک قبلی | اتصال بلوکها به هم از طریق هشهای منحصر به فرد |
پروتکلهای اجماع: قلب تپندهی بلاکچین
یکی از سوالات مهم این است که وقتی میلیونها کامپیوتر به این شبکه متصل هستند، چطور همه با هم بر سر درست بودن اطلاعات توافق میکنند؟ اینجا جایی است که پروتکلهای اجماع (Consensus Protocols) وارد صحنه میشوند. پروتکلهای اجماع مکانیسمهایی هستند که اطمینان میدهند تمام گرههای شبکه بر سر اعتبار یک تراکنش به توافق میرسند.
دو پروتکل اجماع معروف عبارتند از:
- اثبات کار (Proof of Work – PoW): در این روش، ماینرها (گرهها) باید یک مسئله ریاضی پیچیده را حل کنند تا اجازه اضافه کردن بلوک جدید را به دست آورند. این فرایند زمانبر و انرژیبر است اما امنیت بالایی دارد. بیتکوین از این روش استفاده میکند.
- اثبات سهام (Proof of Stake – PoS): در این روش، گرهها بهجای حل مسائل پیچیده، بر اساس مقدار ارز دیجیتالی که دارند، حق ایجاد بلوک جدید را به دست میآورند. این روش انرژی کمتری مصرف میکند و اتریوم به تدریج به سمت استفاده از این روش حرکت کرده است.
بلاکچین فراتر از بیتکوین
بیتکوین اولین و شاید معروفترین ارز دیجیتالی است که از فناوری بلاکچین استفاده میکند، اما باید بدانیم که بلاکچین تنها محدود به ارزهای دیجیتال نیست. از ثبت اسناد مالی تا مدیریت زنجیره تأمین، این فناوری قابلیتهای گستردهای دارد و میتواند در حوزههای مختلف کاربرد پیدا کند.
“بلاکچین آینده اینترنت است، یک سیستم که به همه امکان میدهد بدون نیاز به واسطهها با هم تعامل کنند.”
دون تاپسکات، نویسنده و محقق بلاکچین
کدام زبانهای برنامهنویسی به بلاکچین جان میدهند؟
اگر بلاکچین را بهعنوان یک سیستم پیچیده و هوشمند در نظر بگیریم، باید بدانیم که پشت هر تکنولوژی فوقالعادهای، زبان برنامهنویسی قرار دارد که نقش قلب و مغز آن را بازی میکند. بلاکچین نیز از این قاعده مستثنا نیست و از زبانهای مختلف برنامهنویسی برای ساخت و توسعه استفاده میکند.
در این بخش، میخواهیم ببینیم چه زبانهایی برای برنامهنویسی بلاکچین استفاده میشوند و هر کدام چه ویژگیهایی دارند.
۱.++C: زبان پدر بلاکچین
زمانی که ساتوشی ناکاموتو (خالق بیتکوین) تصمیم به ساخت اولین بلاکچین گرفت، از زبان ++C برای این کار استفاده کرد. دلیل انتخاب این زبان واضح بود؛ ++C بهعنوان یکی از زبانهای سطح پایین که به مدیریت دقیق حافظه و بهینهسازی بالا معروف است، برای ساخت یک سیستم پیچیده و نیازمند سرعت مانند بیتکوین، انتخابی مناسب بود.
چرا ++C؟
- مدیریت حافظه بهینه: بلاکچین بهدلیل حجم بالای دادهها نیاز به مدیریت کارآمد حافظه دارد که ++C این امکان را فراهم میکند.
- انعطافپذیری و عملکرد بالا: این زبان به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا کنترل دقیقی بر پردازشها و منابع سیستم داشته باشند.
۲. Python: ساده، قدرتمند و منعطف
پایتون (Python) به دلیل سادگی در یادگیری و استفاده، یکی از زبانهای پرطرفدار در دنیای برنامهنویسی است. این زبان به دلیل داشتن کتابخانهها و ابزارهای متعدد، در توسعه بلاکچین بهخصوص برای ایجاد قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز (DApps) محبوب است. بسیاری از پروژههای بلاکچین از پایتون بهعنوان یک ابزار قدرتمند برای پردازش دادهها، تحلیل و توسعه قراردادهای هوشمند استفاده میکنند.
چرا Python؟
- یادگیری آسان: ساده بودن پایتون باعث میشود توسعهدهندگان سریعتر کد بنویسند.
- کتابخانههای قدرتمند: پایتون به دلیل داشتن کتابخانههایی مانند web3.py و pyethereum، ابزارهای لازم برای کار با بلاکچین را فراهم میکند.
۳. Solidity: زبان قراردادهای هوشمند
وقتی صحبت از قراردادهای هوشمند میشود، Solidity در صدر زبانهای برنامهنویسی بلاکچین قرار میگیرد. این زبان که برای بلاکچین اتریوم طراحی شده، به توسعهدهندگان امکان نوشتن قراردادهای هوشمند را میدهد. قراردادهای هوشمند برنامههایی هستند که بهطور خودکار و بدون نیاز به دخالت شخص ثالث اجرا میشوند و در دنیای دیجیتال جای قراردادهای سنتی را میگیرند.
چرا Solidity؟
- تخصص در قراردادهای هوشمند: Solidity بهطور خاص برای نوشتن قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم طراحی شده است.
- پشتیبانی قوی: اکوسیستم اتریوم و پلتفرمهای توسعهدهنده بلاکچین از این زبان پشتیبانی میکنند.
۴. JavaScript: پل ارتباطی بین بلاکچین و وب
جاوا اسکریپت (JavaScript) به دلیل اینکه زبان اصلی برای توسعه برنامههای تحت وب است، نقش مهمی در بلاکچین دارد. بسیاری از برنامههای غیرمتمرکز (DApps) که با بلاکچین کار میکنند، از جاوا اسکریپت برای رابط کاربری و اتصال به بلاکچین استفاده میکنند.
چرا JavaScript؟
- یکپارچگی با وب: جاوا اسکریپت بهخوبی با فرانتاند وبسایتها ادغام میشود و امکان اتصال برنامههای وب به بلاکچین را فراهم میکند.
- کتابخانههای قدرتمند: وجود کتابخانههایی مانند web3.js که امکان تعامل با اتریوم و دیگر بلاکچینها را فراهم میکند.
جدول مقایسه زبانهای برنامهنویسی در بلاکچین
زبان برنامهنویسی | موارد استفاده | ویژگی کلیدی |
++C | بیتکوین، بلاکچینهای پیچیده | مدیریت بهینه حافظه، کارایی بالا |
Python | توسعه قراردادهای هوشمند، تحلیل دادهها | سادگی، کتابخانههای قدرتمند |
Solidity | قراردادهای هوشمند اتریوم | تخصصی برای بلاکچین اتریوم |
JavaScript | برنامههای غیرمتمرکز (DApps)، اتصال وب | یکپارچگی با وب، محبوبیت بالا |
چالشهای برنامهنویسی در بلاکچین: چرا همه این کار را نمیکنند؟
هرچند بلاکچین یک فناوری شگفتانگیز است، اما برنامهنویسی در این حوزه چالشهای خاص خود را دارد:
- مقیاسپذیری (Scalability): بلاکچینها اغلب با مشکل افزایش حجم دادهها و سرعت پایین پردازش روبهرو هستند. برنامهنویسان باید راهحلهایی برای افزایش سرعت و کارایی شبکه پیدا کنند.
- امنیت: یکی از اصلیترین نگرانیها در برنامهنویسی بلاکچین، امنیت است. با وجود شفافیت بالای بلاکچین، هکرها میتوانند از اشکالات کوچک در قراردادهای هوشمند استفاده کنند. بنابراین، نوشتن کدی که بدون خطا و ایمن باشد از اهمیت بالایی برخوردار است.
- پیچیدگی طراحی: ساخت و توسعه یک بلاکچین یا قرارداد هوشمند به دانش فنی عمیق و تسلط بر زبانهای خاصی مثل Solidity نیاز دارد.
قراردادهای هوشمند؛ وقتی کدها به قراردادهای قانونی تبدیل میشوند
فرض کنید میخواهید خانهای بخرید یا یک قرار داد کاری ببندید. در دنیای واقعی، شما برای این کار به واسطههایی مانند وکیل یا دفترخانه نیاز دارید. اما در دنیای بلاکچین، همه چیز کمی متفاوت است. اینجا، چیزی به نام قرارداد هوشمند (Smart Contract) وجود دارد که واسطهها را حذف میکند و تراکنشها را بهطور خودکار و ایمن اجرا میکند.
در این بخش، قصد داریم ببینیم قراردادهای هوشمند دقیقاً چه هستند، چگونه کار میکنند و چطور برنامهنویسان از زبانهایی مثل Solidity برای نوشتن آنها استفاده میکنند.
قرارداد هوشمند چیست؟
یک قرارداد هوشمند را به عنوان یک برنامه کامپیوتری خوداجرا تصور کنید که شرایط یک قرارداد سنتی را در خود ذخیره و بهطور خودکار اجرا میکند. این کد بهجای اینکه فقط در کامپیوتر شما یا طرف مقابل قرار داشته باشد، بر روی بلاکچین اجرا میشود، که این به معنی اجرای امن و شفاف است.
یک مثال ساده: فرض کنید شما و دوستتان روی بلاکچین شرط میبندید که اگر تیم X برنده شود، مقداری ارز دیجیتال به حساب شما واریز شود. اگر تیم Y برنده شود، ارز دیجیتال به حساب دوستتان واریز میشود. تمام این فرآیند، بدون نیاز به شخص سوم، به صورت خودکار و ایمن توسط یک قرارداد هوشمند انجام میشود.
چرا قراردادهای هوشمند آینده تراکنشها هستند؟
- خودکار بودن: به محض اینکه شرایط قرارداد برآورده شود، کد بهطور خودکار اجرا میشود. این یعنی دیگر نیازی به واسطههایی مثل بانک یا وکیل نیست.
- شفافیت: قراردادهای هوشمند در بلاکچین عمومی هستند و همه میتوانند کدها و نحوه اجرای آنها را مشاهده کنند.
- ایمنی: به دلیل اینکه این قراردادها در بلاکچین اجرا میشوند، تغییر یا دستکاری در آنها تقریباً غیرممکن است.
برنامهنویسی قراردادهای هوشمند با Solidity
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم، زبان Solidity، زبان اصلی برای نوشتن قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم است. برنامهنویسان با استفاده از Solidity میتوانند قراردادهایی را بنویسند که بر اساس شرایط مشخص، بهطور خودکار تراکنشها را انجام دهند.
یک مثال ساده از قرارداد هوشمند در Solidity:
solidity Copy code pragma solidity ^0.8.0; contract SimpleContract { address public owner; constructor() { owner = msg.sender; } function sendEther(address payable _to) public payable { require(msg.value > 0, "You must send some Ether"); _to.transfer(msg.value); } }
در این مثال، یک قرارداد ساده داریم که امکان ارسال اتریوم از یک آدرس به آدرس دیگر را فراهم میکند. این قرارداد نشان میدهد که چگونه میتوان از Solidity برای اجرای تراکنشها استفاده کرد.
نکته:
ایجاد قراردادهای هوشمند، هرچند ساده به نظر میرسد، اما نیاز به دقت و تسلط دارد. کوچکترین اشکال در کدنویسی میتواند به نتایج ناخواسته منجر شود. مثلاً در سال ۲۰۱۶، یکی از بزرگترین هکهای بلاکچین به دلیل یک اشکال در کد قرارداد هوشمند پروژه DAO رخ داد که باعث شد میلیونها دلار از شبکه اتریوم به سرقت رود.
جدول مقایسه قرارداد هوشمند و قرارداد سنتی
ویژگی | قرارداد سنتی | قرارداد هوشمند |
نیاز به واسطه | نیاز به وکیل یا دفتر اسناد رسمی | بدون واسطه، اجرا توسط کد |
زمان اجرای قرارداد | ممکن است زمانبر باشد | اجرا بهصورت خودکار و سریع |
هزینهها | هزینههای واسطه و خدمات | هزینههای بسیار کم در مقایسه با واسطهها |
امنیت و شفافیت | امکان تغییر و تقلب وجود دارد | تغییرناپذیر و شفاف در بلاکچین |
چگونه ارزهای دیجیتال ساخته میشوند؟ تفاوت بین کوین و توکن چیست؟
شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که ارزهای دیجیتالی مثل بیتکوین یا اتریوم چطور بهوجود میآیند. آیا آنها نیز مانند پول سنتی چاپ میشوند؟ پاسخ این است که ارزهای دیجیتال نتیجه فرآیندهای پیچیدهای از کدنویسی و فناوریهای نوین مانند بلاکچین هستند. در این بخش، به بررسی نحوه تولید ارزهای دیجیتال میپردازیم و همچنین تفاوتهای میان کوین و توکن را شرح میدهیم.
ارز دیجیتال چیست و چگونه بهوجود میآید؟
ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies) داراییهای دیجیتالی هستند که از طریق فناوری بلاکچین و با استفاده از پروتکلهای رمزنگاریشده ایجاد میشوند. هر ارز دیجیتال معمولاً یک شبکه بلاکچین اختصاصی دارد که تراکنشها و دادههای آن را ثبت و مدیریت میکند. برای ساخت یک ارز دیجیتال دو روش عمده وجود دارد: ماینینگ (استخراج) و ایجاد مستقیم.
۱. ماینینگ (Mining): روش تولید ارزهایی مانند بیتکوین
یکی از معروفترین روشهای تولید ارز دیجیتال، فرآیندی به نام ماینینگ است. ماینینگ در شبکههایی مانند بیتکوین به این صورت عمل میکند که تعدادی از کامپیوترها (ماینرها) به حل مسائل ریاضی پیچیده میپردازند تا بلوک جدیدی به بلاکچین اضافه کنند. به ازای این کار، ماینرها مقداری ارز دیجیتال بهعنوان پاداش دریافت میکنند.
مزیت ماینینگ:
- غیرمتمرکز بودن: هیچ نهاد مرکزی ارز تولید نمیکند. همه افراد میتوانند با داشتن سختافزار مناسب، در این فرآیند مشارکت کنند.
مشکل ماینینگ:
- مصرف انرژی: ماینینگ بهدلیل نیاز به قدرت پردازشی بالا، انرژی زیادی مصرف میکند. همین موضوع باعث شده که برخی ارزها به دنبال راهحلهای جایگزین مثل اثبات سهام (Proof of Stake) باشند.
۲. ایجاد توکنها: ساخت سریعتر و کمهزینهتر
روش دیگر برای ایجاد ارز دیجیتال، ساخت توکن (Token) است. توکنها برخلاف کوینها، نیاز به بلاکچین جدید ندارند. توکنها بر روی یک بلاکچین موجود مانند اتریوم ساخته میشوند. بهعبارتی، شما برای ایجاد یک توکن نیازی به ساخت بلاکچین جدید ندارید؛ بلکه میتوانید از بسترهای آماده مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین استفاده کنید.
ابزار اصلی برای ایجاد توکنها:
- ERC-20: استاندارد توکنسازی در بلاکچین اتریوم.
- BEP-20: استاندارد توکنسازی در بلاکچین بایننس اسمارت چین.
تفاوت کوین و توکن: دقیقاً چه تفاوتی دارند؟
این دو واژه معمولاً به جای یکدیگر استفاده میشوند، اما از نظر فنی، کوین و توکن با هم تفاوت دارند.
کوین (Coin):
- بلاکچین مستقل دارد: کوینها بر روی یک بلاکچین اختصاصی ساخته میشوند. برای مثال، بیتکوین روی بلاکچین بیتکوین و اتریوم روی بلاکچین اتریوم اجرا میشود.
- هدف اصلی: کوینها معمولاً برای ذخیره ارزش، تبادل و بهعنوان ارز دیجیتال اصلی شبکه استفاده میشوند.
توکن (Token):
- بلاکچین مستقل ندارد: توکنها روی بلاکچینهای موجود (مانند اتریوم) ساخته میشوند و نیازی به بلاکچین جدید ندارند.
- هدف: توکنها ممکن است نمایانگر داراییهای مختلفی مانند سهام، کالاها، املاک و… باشند یا برای انجام عملیات خاصی در یک برنامه غیرمتمرکز استفاده شوند.
جدول مقایسه کوین و توکن
ویژگی | کوین | توکن |
بلاکچین | بلاکچین اختصاصی | روی بلاکچین موجود ساخته میشود |
هدف | ذخیره ارزش، تبادل | کاربردهای خاص مانند نمایندگی دارایی، استفاده در DApps |
مثالها | بیتکوین، اتریوم | تتر (USDT)، لینک (LINK) |
چگونه یک توکن بسازیم؟
اگر شما توسعهدهنده هستید و قصد دارید توکن خود را بسازید، نیاز به نوشتن قرارداد هوشمند دارید. برای مثال، در بلاکچین اتریوم، استاندارد ERC-20 به شما این امکان را میدهد که با نوشتن یک قرارداد هوشمند، توکن خود را بسازید و مدیریت کنید. مثالی از یک قرارداد ساده برای ایجاد توکن:
solidity Copy code pragma solidity ^0.8.0; contract SimpleToken { string public name = "MyToken"; string public symbol = "MTK"; uint8 public decimals = 18; uint256 public totalSupply = 1000000 * 10 ** uint256(decimals); mapping(address => uint256) public balanceOf; constructor() { balanceOf[msg.sender] = totalSupply; } function transfer(address _to, uint256 _value) public returns (bool success) { require(balanceOf[msg.sender] >= _value, "Not enough tokens"); balanceOf[msg.sender] -= _value; balanceOf[_to] += _value; return true; } }
این قرارداد ساده یک توکن با نام “MyToken” ایجاد میکند که مجموعاً یک میلیون واحد عرضه دارد و به صاحب قرارداد (ایجادکننده) داده میشود. سپس کاربران میتوانند توکنها را به دیگران منتقل کنند.
امنیت در برنامهنویسی بلاکچین – چالشها و راهکارها
یکی از مهمترین جنبههای بلاکچین و ارزهای دیجیتال، امنیت است. با اینکه بلاکچین بهعنوان یک فناوری ایمن شناخته میشود، اما برخی چالشها و تهدیدهای امنیتی همچنان وجود دارند. در این بخش به بررسی این چالشها و راهکارهای مقابله با آنها میپردازیم.
چالشهای امنیتی:
- حملات به قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند ممکن است حاوی باگهایی باشند که هکرها میتوانند از آنها استفاده کنند. مانند هک DAO که منجر به سرقت میلیونها دلار از شبکه اتریوم شد.
- حملات 51 درصدی: در این نوع حمله، یک فرد یا گروه میتواند کنترل بیش از ۵۰٪ از قدرت پردازشی شبکه را در دست بگیرد و تراکنشها را دستکاری کند.
- فیشینگ و حملات سایبری: هکرها میتوانند از طریق حملات فیشینگ به کلیدهای خصوصی کاربران دسترسی پیدا کنند و داراییهای دیجیتال را سرقت کنند.
راهکارهای امنیتی:
- بازبینی کدها: یکی از اصلیترین روشها برای جلوگیری از آسیبپذیریها، بازبینی و تستهای مداوم امنیتی در قراردادهای هوشمند است.
- استفاده از ابزارهای امنیتی: ابزارهایی مثل MythX و OpenZeppelin برای تست و بررسی امنیت قراردادهای هوشمند وجود دارند.
- مدیریت کلیدهای خصوصی: نگهداری ایمن از کلیدهای خصوصی با استفاده از کیفپولهای سختافزاری (مثل Ledger) یا نرمافزارهای معتبر.
سخن پایانی
بلاکچین و ارزهای دیجیتال یک دگرگونی بزرگ در دنیای فناوری و اقتصاد بهوجود آوردهاند، اما پشت این تحول عظیم، کدهای پیچیده و برنامهنویسی دقیقی قرار دارد که اساس کار این سیستمها را شکل میدهد. از ساختارهای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند گرفته تا ایجاد ارزهای دیجیتال و مسائل امنیتی، همه اینها با تلاش توسعهدهندگان و استفاده از زبانهای برنامهنویسی مختلف ممکن شده است. درک این فرآیندها به ما کمک میکند تا بهتر بفهمیم چگونه این فناوری میتواند دنیای مالی و دیجیتال را تغییر دهد.
با اینکه بلاکچین به دلیل غیرمتمرکز بودن و امنیت بالای خود مورد توجه قرار گرفته، چالشهایی مانند امنیت قراردادهای هوشمند و ماینینگ انرژیبر همچنان نیاز به راهحل دارند. در آینده، توسعهدهندگان نقش مهمی در بهبود این فناوری و افزایش کارایی آن ایفا خواهند کرد، و ما نیز با آگاهی از این مسیر، میتوانیم بهتر به دنیای دیجیتال و فرصتهای بینظیری که ایجاد میشود، وارد شویم.
نظری برای این مقاله ثبت نشده است