فلاتر چیست؟ کاربرد های فلاتر در 2024

معمولا هر پلتفرم و سیستم عامل، از یک زبان یا تکنولوژی خاص استفاده می‌کند؛ در نتیجه این شرکت‌ها مجبور به استخدام توسعه دهندگان مختلف برای توسعه یک برنامه در چندین پلتفرم هستند. در سال‌های اخیر، فناوری‌ها و ابزارهایی به جامعه برنامه نویسی معرفی شده‌اند که امکان توسعه چندسکویی یا کراس پلتفرم (Cross-Platform) را برای برنامه‌ها امکان‌پذیر کرده‌اند. یکی از این فناوری‌ها که با پشتیبانی گوگل منتشر شده، فریمورک فلاتر (Fluuter) است.

اما فریمورک فلاتر چیست و دقیقا چه کاربردی دارد؟ اصلا یادگیری فلاتر ارزش دارد یا بهتر است سراغ ابزارهای دیگری برویم؟ در این مطلب از وبلاگ سبزلرن به این سوالات پاسخ داده و با مهمترین مزایا و معایب فلاتر آشنا می‌شویم.

فلاتر چیست؟

فریمورک فلاتر یک فریمورک متن‌باز و رایگان برای طراحی رباط کاربری موبایل و همچنین یک بسته توسعه نرم افزار مبتنی بر زبان برنامه نویسی Dart است که در سال 2017 توسط گوگل منتشر شده است. با استفاده از Flutter می‌توانید برای سیستم عامل‌های اندروید، iOS، ویندوز، MacOS و لینوکس و حتی سیستم عامل کمتر شناخته‌شده‌ای مانند Google Fuchsia برنامه بنویسید.

فریمورک فلاتر به توسعه دهندگان امکان نوشتن یک برنامه با یک کد مبنا یا CodeBase و دریافت خروجی از آن برای پلتفرم‌های مختلف را می‌دهد. به این صورت که توسعه دهندگان، تنها یک بار برنامه خود را با استفاده از زبان برنامه نویسی دارت و فریمورک Flutter می‌نویسند و در ادامه، بسته به پلتفرم‌های مقصد، از آن خروجی می‌گیرند. به این ترتیب شرکت‌ها و سازمان‌هایی که نیاز به توسعه یک یا چند برنامه در پلتفرم‌های مختلف دارند، در هزینه‌های خود تا حد زیادی صرفه‌جویی کنند.

معرفی مختصر زبان برنامه نویسی Dart

همانطور که اشاره کردیم، فریمورک فلاتر مبتنی بر زبان برنامه نویسی دارت است. این زبان توسط شرکت گوگل توسعه داده شده و در سال 2011 به صورت متن‌باز منتشر شد. دارت یک زبان برنامه نویسی همه منظوره و شی‌گرا است که از نظر ساختاری، شباهت‌های زیادی به زبان C دارد؛ در نتیجه توسعه دهندگانی که از زبان‌های برنامه نویسی مبتنی بر C مانند جاوا اسکریپت یا #C استفاده می‌کنند، می‌توانند به راحتی با Dart ارتباط برقرار کرده و آن را فرا بگیرند.

تاریخچه فریمورک فلاتر

فریمورک فلاتر در سال 2015 به صورت آزمایشی و در سال 2017 به طور رسمی منتشر شد که توجهات زیادی را به خود جلب کرد. از سال 2017 تا امروز، این فریمورک همواره در حال پیشرفت و ارائه امکانات و قابلیت‌های جدید به توسعه دهندگان بوده است.

انگیزه اصلی پشت توسعه چنین ابزاری، به چند سال قبل‌تر از معرفی فلاتر برمی‌گردد. گوگل در این تفکر بود که چطور می‌تواند هزینه توسعه نرم افزارها و اپلیکیشن‌ها برای چند پلتفرم را کاهش دهد و در عین حال، سرعت توسعه آنها ثابت مانده یا حتی افزایش پیدا کند؟ در این بین، گوگل تصمیم به توسعه ابزاری گرفت که توسعه دهندگان بتوانند کد مبنای برنامه خود را با آن بنویسند و خروجی را در پلتفرم‌های مختلف اجرا کنند. در ابتدا، این ابزار با استفاده از جاوا اسکریپت ساخته شده بود؛ اما مشکلات و محدودیت‌های زیادی به دلیل استفاده از این زبان به وجود آمد که مهندسان گوگل را به تغییر زبان این ابزار مجبور کرد.

در نتیجه تحقیق برای پیدا کردن یک زبان بهتر، آنها زبان برنامه نویسی دارت را انتخاب کردند که از قضا، یکی از زبان‌های برنامه نویسی منتشر شده توسط گوگل بود. آنها مدت زمان قابل توجهی را برای توسعه و سازگاری این ابزار با استفاده از Dart صرف کردند و نتیجه این کار، نسخه آزمایشی فریمورک Flutter بود که در سال 2015 منتشر شد.

پیشنهاد مطالعه:  سرچ حرفه ای در گوگل

دلایل انتخاب Dart به عنوان زبان اصلی Flutter چیست؟

یکی از دلایل مهم استفاده از زبان برنامه نویسی دارت به عنوان زبان اصلی فریمورک Flutter، ویژگی AoT این زبان و تاثیر آن در عملکرد برنامه‌ها بود.

ویژگی AoT یا Ahead-of-Time که به معنای اجرای جلوتر از زمان است، باعث می‌شود قبل از اینکه برنامه را روی دستگاه کاربر نصب کنید، کدهای نوشته شده به زبان Dart تبدیل به کد بومی سیستم عامل کاربر شود. برای مثال اگر می‌خواهید برنامه را روی اندروید نصب کنید، کدهای Dart قبل از اجرای برنامه تبدیل به کد جاوا می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود نیازی به ترجمه کدها در زمان اجرای برنامه نباشد و در نتیجه، با مشکلاتی نظیر کند شدن برنامه مواجه نخواهید شد.

تا اینجا با فریمورک فلاتر و تاریخچه آن به خوبی آشنا شدیم و دانستیم چرا Dart به عنوان زبان اصلی این فریمورک انتخاب شده؛ اما کاربرد فریمورک فلاتر چیست و در چه مواردی می‌توان از آن استفاده کرد؟

کاربرد Flutter چیست؟

همانطور که بارها در بخش‌های قبلی گفته شد، از فلاتر برای توسعه برنامه‌های کراس پلتفرم استفاده می‌شود؛ در نتیجه می‌توان بدون نیاز به صرف هزینه‌های گزاف برای استخدام توسعه دهندگان برای پلتفرم‌های مختلف، یک برنامه را تنها یک بار نوشت و آن را در سیستم عامل‌های هدف منتشر کرد. این مورد، اصلی‌ترین کاربرد فلاتر است؛ اما کاربردهای آن تنها به این مورد محدود نمی‌شود.

با استفاده از فلاتر، می‌توانیم رابط کاربری نرم افزار خود را در موبایل به بهترین شکل پیاده‌سازی کنیم. این کار به لطف ویجت‌ها در فلاتر میسر می‌شود که در ادامه درباره آنها صحبت می‌کنیم؛ اما فعلا در این حد بدانید که این فریمورک برای توسعه اپلیکیشن در اندروید و iOS دارای کامپوننت‌هایی مبتنی بر زبان طراحی سیستم عامل موردنظر است! این موضوع یکی از ویژگی‌های متمایزکننده فلاتر محسوب می‌شود.

اما دیگر کاربرد این فریمورک، توسعه برنامه‌های MVP است. MVP مخفف عبارت Minimum Viable Product به معنای حداقل محصول قابل اجرا است و به نسخه ابتدایی و اولیه برنامه‌ها برای دریافت بازخورد و نظرات از کاربران گفته می‌شود. این برنامه‌ها، کارکرد اصلی پروژه را ارائه می‌دهند اما فاقد امکانات اضافی بوده و با کمترین میزان تلاش و بودجه ساخته می‌شوند. فریمورک Flutter انتخابی عالی برای توسعه برنامه‌های MVP مبتنی بر موبایل است؛ زیرا اولا به صورت رایگان منتشر شده و ثانیا، یادگیری آن زمان کمتری نسبت به رقبایی نظیر Xamarin و React Native نیاز دارد.

پیشنهاد مطالعه:  چگونه در upwork کار کنیم؟

مزایای فریمورک Flutter چیست؟

جدول در ادامه، برخی از مهمترین مزایای این فریمورک را به شما معرفی کرده‌ایم. در صورتی که زمان کافی برای خواندن این بخش را ندارید، می‌توانید با مشاهده تصویر زیر، در کمترین زمان با مزیت‌ها  و معایب استفاده از Flutter آشنا شوید.

یک کد برای همه پلتفرم‌ها

مهمترین ویژگی فلاتر، امکان یک بار کدنویسی و استفاده از برنامه در چندین پلتفرم است. به عنوان یک توسعه دهنده، می‌توانید خروجی برنامه خود را برای پلتفرم‌های موبایل، دسکتاپ و حتی تحت وب منتشر کنید. این ویژگی باعث کاهش هزینه و مدت زمان برنامه می‌شود و می‌تواند در مدیریت کدها و توسعه پروژه نیز تاثیرگذار باشد. به این ترتیب، نیازی به نگهداری از چندین کد منبع نیست و با اعمال تغییرات لازم در برنامه نوشته شده با فلاتر، تغییرات در تمام نسخه‌های منتشر شده اعمال می‌شود.

پشتیبانی از Material Design و Copertino Widgets

گوگل برای طراحی رابط کاربری اندروید، از یک زبان طراحی به نام Material Design استفاده می‌کند. اپل نیز از زبان طراحی Copertino برای توسعه سیستم عامل iOS استفاده می‌کند. یکی از مزیت‌های مهم فریمورک فلاتر، این است که ویجت‌ها و کامپوننت‌های جداگانه‌ای برای هرکدام از این زبان‌های طراحی دارد. به این ترتیب، توسعه دهندگان می‌توانند به سادگی از این کدهای آماده برای توسعه برنامه خود استفاده کنند و رابط کاربری برنامه را مطابق با پلتفرم هدف طراحی کنند.

این ویژگی تضمین می‌کند خروجی برنامه در هر پلتفرم، مطابق با زبان طراحی آن باشد. در نتیجه کاربران حس خوشایندتر و آشنایی از برنامه دریافت می‌کنند که در تجربه کاربری، تاثیر مثبت دارد.

سرعت توسعه و بازدهی بالا با ویژگی Hot-Reload

یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت فریمورک Flutter، امکان تغییر کدها و مشاهده تغییرات به صورت بلادرنگ یا Real-Time است. این ویژگی که با نام Hot-Reload نیز شناخته می‌شود، این امکان را فراهم می‌کند که تغییرات کوچک در عناصر برنامه، در همان لحظه نمایش داده شود و در کمتر از یک ثانیه، توسعه دهنده بتواند خروجی تغییرات خود را ببیند و در صورت نیاز، مجددا آن را ویرایش کند. به این ترتیب نیازی به بارگزاری مجدد برنامه نیست و علاوه بر مصرف منابع کمتر، بازدهی و سرعت توسعه برنامه نیز افزایش پیدا می‌کند.

البته در برخی دستورات و موارد خاص، نیاز است برنامه را مجددا اجرا کنید تا بتوانید تغییرات را مشاهده کنید؛ اما برای تغییرات کوچک، خروجی به صورت بلادرنگ نمایش داده می‌شود.

عملکرد سریع

یکی دیگر از مزایای فلاتر، عملکرد سریع و مناسب آن در توسعه است. دلیل این عملکرد و سرعت، به استفاده از زبان Dart برمی‌گردد؛ زیرا زبان دارت به روش AoT به کدهای نیتیو تبدیل می‌شود و به همین دلیل، سرعت و کارایی بالاتری را ارائه می‌شود.

البته نباید تاثیر استفاده از ویجت‌های اختصاصی فلاتر و عدم استفاده از ویجت‌های OEM را فراموش کنیم. ویجت‌های OEM توسط سیستم عامل ارائه می‌شوند و فلاتر از آنها استفاده نمی‌کند؛ در نتیجه تعامل برنامه و سیستم عامل کمتر شده و تعداد درخواست‌های کمتری به سیستم عامل ارسال می‌شود. به این ترتیب سرعت اجرای برنامه و عملکرد آن با بهبود چشمگیری مواجه می‌شوند.

اشکال‌زدایی و دیباگ کردن آسان

وجود باگ یا اشکالات نرم افزاری مختلف در یک پروژه، امری طبیعی است و هیچ برنامه نویسی نمی‌تواند یک پروژه را یکباره و بدون هیچگونه باگ، توسعه دهد. اشکال‌زدایی و پیدا کردن باگ‌ها در فلاتر با استفاده از دو ابزار انجام می‌شود؛ ابزار Dart Analyzer و ابزار DevTools!

با استفاده از این دو ابزار می‌توانید در سریعترین زمان ممکن، مشکلات کدهای خود را پیدا کرده و آنها را برطرف کنید.

مناسب برای توسعه برنامه‌های MVP

همانطور که در بخش کاربردهای فریمورک Flutter نیز گفتیم، از این فریمورک برای توسعه برنامه‌های MVP استفاده می‌شود. یکی از دلایل این کار، هزینه پایین توسعه یک برنامه MVP با فلاتر است؛ زیرا می‌توان دو خروجی اندروید و iOS برای پروژه دریافت کرد و نیازی به صرف هزینه برای توسعه دو برنامه نیست. علاوه بر این، برای توسعه چنین برنامه‌ای تنها به یک توسعه دهنده نیاز است که می‌تواند در چند روز، یک نسخه اولیه از برنامه ارائه دهد. همچنین با توجه به وجود ویجت‌های خاص و زیبا در فریمورک Flutter، ظاهر MVP نیز بسیار خاص و زیبا خواهد شد که می‌تواند در موفقیت آن تاثیرگذار باشد.

یک نکته جذاب در این وسط وجود دارد؛ تیم توسعه دهنده فلاتر از ابزار جدیدی به نام FlutterFlow رونمایی کرده که در توسعه MVP بسیار عالی عمل می‌کند. در واقع، با استفاده از این ابزار می‌توانید بدون هیچگونه کدنویسی، یک نسخه MVP از برنامه خود را توسعه و ارائه دهید!

اکوسیستم و جامعه کاربری رو به رشد

با توجه به قدمت نه چندان زیاد این فریمورک، جامعه کاربری نسبتا بزرگی از توسعه دهندگان Flutter در جهان ایجاد شده‌اند که فعالیت زیادی برای پیشرفت این زبان و بهبود اکوسیستم آن انجام می‌دهند. طبق آمارها و مقایسه نظرسنجی‌های معتبر از سایت‌های Statista و StackOverFlow، جامعه کاربری فلاتر بیشتر رشد را نسبت به سایر فریمورک‌های توسعه کراس پلتفرم داشته است.

چرا فلاتر را یاد نگیریم؟

اما دلایلی وجود دارد که باعث شده برخی از توسعه دهندگان از فلاتر استفاده نکند یا بعد از مدتی، آن را کنار بگذارند. در ادامه این دلایل را به طور مختصر معرفی کرده‌ایم:

کتابخانه و ابزارهای شخص ثالث اندک

با توجه به قدمت نه چندان زیادی این فریمورک، کتابخانه‌های شخص ثالث زیادی برای فلاتر توسعه داده نشده؛ در نتیجه در بسیاری از پروژه‌ها، توسعه دهندگان مجبور هستند امکانات موردنیاز خود را از صفر طراحی کنند. این موضوع در توسعه اپلیکیشن‌های خلاقانه، می‌تواند آزاردهنده باشد.

وجود رقبای قدرتمند

فریمورک‌های Xamarin برای زبان برنامه نویسی #C و فریمورک React Native که متنی بر زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت است، بزرگترین رقبای فریمور فلاتر هستند. با وجود این رقبا که قدمت و جامعه کاربری بزرگتری نسبت به فلاتر دارند، کار این فریمورک برای تثبیت خود به عنوان یک ابزار توسعه کراس پلتفرم، بسیار سخت است؛ زیرا عملکرد زامارین و React Native در این سال‌ها عالی بوده و توسعه دهندگان زیادی به آنها اعتماد کرده‌اند.

محبوبیت پایین زبان Dart

درست است که زبان برنامه نویسی dart توانسته جای خود را به عنوان یک زبان آینده‌دار در بین توسعه دهندگان باز کند؛ اما هنوز به قدرت و محبوبیت کافی برای رقابت با زبان‌هایی نظیر جاوا یا کاتلین نرسیده است. این موضوع بر فلاتر نیز تاثیر منفی گذاشته؛ زیرا توسعه دهندگان تمایلی به یادگیری یک زبان برنامه نویسی جدید برای توسعه پروژه‌های خود ندارند و ترجیح می‌دهند از #C برای فریمورک زامارین یا جاوا اسکریپت برای React Native استفاده کنند.

مشکلات مربوط به حجم برنامه

یکی از بزرگترین مشکلات فلاتر، مربوط به حجم برنامه‌هایی است که با استفاده از آن توسعه پیدا کرده‌اند. در مواردی، حجم نهایی یک برنامه تبدیل به یک مشکل غیرقابل چشم‌پوشی می‌شود؛ زیرا علاوه بر اشغال فضای زیادی از حافظه ذخیره سازی موبایل کاربران، بر سرعت اجرای برنامه نیز تاثیر منفی می‌گذارد. خصوصا در موبایل‌های قدیمی‌تر که پردازنده و سخت افزار ضعیف‌تری دارند و ممکن است در اجرای برنامه‌های حجیم، به مشکل بخورند.

محدودیت‌های توسعه برنامه‌های iOS

گفتیم که فریمورک Flutter توسط شرکت گوگل منتشر شده و طبیعی است سازگاری بسیار بالایی با سیستم عامل اندروید که یکی دیگر از محصولات گوگل است، داشته باشد. به همین دلیل طبیعی است امکانات بیشتری برای توسعه دهندگان اندرویدی در فلاتر فراهم شود و سهم توسعه دهندگان iOS کمتر باشد. البته گوگل در بروزرسانی‌های اخیر فلاتر، سعی کرده امکانات بیشتری برای توسعه دهندگان آی‌اواس ارائه دهد و این شکاف را برطرف کند.

با این وجود، هنوز هم قدرت و تنوع ابزارهای فریمورک فلاتر در توسعه اپلیکیشن‌های iOS به پای زبان Swift و محیط توسعه XCode که برای توسعه نرم افزارهای مبتنی بر اکوسیستم اپل مورداستفاده قرار می‌گیرند، نمی‌رسد.

وضعیت بازار کار فلاتر

با توجه به این موضوع که فریمورک React Native محبوبترین فریمورک توسعه نرم افزارهای کراس پلتفرم است، بخش زیادی از بازار را در دست گرفته و قسمت اندکی از آن را به فلاتر واگذار کرده است. با توجه به پیش‌بینی‌ها، در سال‌های آینده تعداد موقعیت‌های شغلی برای استخدام توسعه دهندگان Flutter افزایش پیدا خواهد کرد و ممکن است جای React Native را در بین توسعه دهندگان بگیرد.

درآمد توسعه دهندگان فلاتر در ایران چقدر است؟

در ایران، موقعیت‌های شغلی مرتبط با فلاتر، اندک هستند؛ اما وضعیت درآمدی خوبی برای این موقعیت شغلی وجود دارد. یک توسعه دهنده فلاتر در سال 1403 بین 20 تا 45 میلیون تومان در ماه درآمد دارد. این مقدار ممکن است بسته به توانایی‌های توسعه دهنده و سطح تخصص او، کمتر یا بیشتر باشد.

بررسی درآمد توسعه دهندگان Flutter در کشورهای دیگر

در کشورهای خارجی، بازار کار مناسبی حول فریمورک Flutter به وجود آمده و توسعه دهندگان زیادی از آن استفاده می‌کنند. با استفاده از تصویر زیر می‌توانید خلاصه‌ای از درآمد سالیانه توسعه دهندگان فلاتر در کشورهای مختلف در سال 2023 را مشاهده کنید. دقت داشته باشید این ارقام به صورت تقریبی قرار داده شده و کاملا دقیق نیستند!

چرا فریمورک فلاتر محبوبیت گسترده‌ای ندارد؟

یکی از دلایلی که باعث شده استقبال همگانی از فلاتر به وجود نیاید، نیاز به یادگیری یک زبان جدید برای توسعه است. حتی با شباهت‌های زیادی که بین زبان Dart و C و زبان‌هایی که مبتنی بر C هستند وجود دارد، اما یادگیری یک زبان برنامه نویسی جدید برای توسعه دهندگان، چالش‌انگیز است. بسیاری از توسعه دهندگان (خصوصا توسعه دهندگان جاوا اسکریپت) ترجیح می‌دهند از سایر ابزارهای موجود برای این کار استفاده کنند.

علاوه بر این، بسیاری از افراد تمایلی به کوچ کردن از زبان‌های کامل و جامعی نظیر جاوا یا کاتلین به فریمورکی که تنها چند سال از معرفی و انتشارش گذشته، ندارند و ترجیح می‌دهند پروژه‌های خود را با زبان‌های برنامه نویسی قبلی ادامه دهند. البته در همین مدت زمان کم نیز پروژه‌های خوب و بزرگی با استفاده از فلاتر پیاده‌سازی شده‌اند که قدرت فعلی این فریمورک را به نمایش گذاشته‌اند.

مورد دوم، کمبود توسعه دهندگان حرفه‌ای Flutter است که شرکت‌ها را برای استخدام این افراد، با گزینه‌هایی محدود مواجه می‌کند؛ زیرا فلاتر و دارت، عمر زیادی ندارند و در دنیای برنامه نویسی، تازه‌وارد محسوب می‌شوند. خصوصا زبان برنامه نویسی دارت که قبل از انتشار فلاتر، چندان شناخته‌شده نبود. با این وجود، این مشکل با افزایش محبوبیت فلاتر نزد توسعه دهندگان در حال برطرف شدن است و در چند سال آینده، شاهد فعالیت تعداد زیادی از توسعه دهندگان این فریمورک خواهیم بود.

علاوه بر این موارد، بسیاری از توسعه دهندگان بر این باور هستند که فلاتر برای توسعه پروژه‌های بزرگ، هنوز قدرت لازم را ندارد و بهتر است از آن برای توسعه برنامه‌های کوچک و متوسط استفاده شود. موضوعی که باعث شده حتی بازی‌سازان نیز از انتخاب این فریمورک اجتناب کنند و از ابزارهای دیگر استفاده کنند.

البته با گذر زمان، تمامی این موارد برطرف شده و بدون شک، فلاتر تبدیل به یکی از بزرگترین فریمورک‌های توسعه اپلیکیشن‌های موبایل خواهد شد. در کل، اینها مواردی هستند که جلوی فراگیر شدن فریمورک Flutter و استفاده گسترده از آن را گرفته‌اند.

جمع‌بندی مطالب فلاتر چیست؟

به آخرین بخش از معرفی فریمورک فلاتر و کاربردهای آن رسیدیم. در این مطلب سعی شد به صورت جامع و به زبان ساده، فریمورک فلاتر را معرفی کنیم و کاربردها، مزایا و معایب و همچنین تاریخچه آن را مورد بررسی قرار دهیم. قطعا در سال‌های آینده، توسعه دهندگان زیادی به استفاده از فلاتر روی خواهند آورد؛ زیرا این فریمورک توسط بزرگترین شرکت فناوری در جهان پشتیبانی می‌شود و بعید است گوگل برنامه‌ای برای توقف پشتیبانی از آن داشته باشد.

یادگیری فلاتر در زمان فعلی دارای ارزش زیادی است؛ زیرا در سال‌ای آینده و با افزایش تقاضا برای استخدام توسعه دهندگان این فریمورک، بازار کار آن نیز رشد چشمگیری را تجربه خواهد کرد. اگر علاقمند به اپلیکیشن‌های موبایل هستید یا حتی قصد دارید به یادگیری یک فریمورک جدید بپردازید، فلاتر می‌تواند انتخاب خوب و آینده‌داری باشد.