کلین کد چیست ؟ | مزایا و اصول کد ‌نویسی تمیز چیست؟

در برنامه‌نویسی، کلین کد اهمیت بسیار زیادی دارد. احتمالا تا به امروز عبارت کلین کد یا کد‌نویسی تمیز به گوشتان خورده؛ ولی نمی‌دانید که دقیقاً کلین کد چیست و کد‌نویسی تمیز یعنی چه؟ اگر دانشجوی دورهآموزش کلین کد باشید ممکن است که تا حدودی با این اصطلاح آشنا باشید، ولی ندانید که اصول کد‌نویسی تمیز چیست؟ یا مزایای کلین کد چیست؟ در این مطلب قصد داریم به صورت کامل و تخصصی تعاریف، مزایا و اصول کد‌نویسی تمیز را مورد بررسی قرار دهیم.

کد‌نویسی تمیز یعنی چی؟

اگر کلمه clean code را ترجمه کنیم، به عبارت کد تمیز می‌رسیم که متضاد با کد کثیف یا Dirty Code است. در واقع کلین کد به کدی گفته می‌شود که به صورت منظم، گویا و شفاف نوشته شده باشد و هر برنامه‌نویسی دیگری نیز بتواند متوجه آن شود. در یک کد تمیز، تمام توابع و دستورات به صورت شفاف مشخص شده و تمام علائم دستوری به صورت منظم کنار هم قرار گرفته‌اند. در نتیجه هر فرد آشنایی با فرایند برنامه‌نویسی و زبان مربوطه، به راحتی می‌تواند مفهوم و دلیل استفاده هر یک از کد‌ها را درک کند. همچنین گاهی اوقات در کد تمیز، دستورات و بخش‌های پیچیده با استفاده از کامنت توضیح داده می‌شوند.

در نقطه مقابل کلینک کد، dirty code یا کد کثیف قرار دارد که خروجی بسیار نامناسبی داشته و یک برنامه‌نویس دیگر نمی‌تواند درک درستی از بخش‌های مختلف آن داشته باشد. در نتیجه تحلیل و بررسی این نوع کد برای دیگر برنامه نویسان سخت خواهد بود و مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد.

مزایای کلین کد چیست؟

تا اینجای مطلب به طور خلاصه به سوال کلین کد چیست پاسخ دادیم و به شما گفتیم که کد نویسی تمیز یعنی چه؟ حالا در ادامه مطلب قصد داریم مزایای کد‌نویسی تمیز را ذکر کنیم و دلایل اهمیت زیاد آن را به شما بگویم.

افزایش قابلیت تست و تحلیل کد:

همانطور که در بخش قبل نیز به آن اشاره کردیم، یکی از مهم‌ترین مزایای کد‌نویسی تمیز این است که برنامه نویسان دیگر نیز می‌توانند کد شما را مورد بررسی قرار دهند. در واقع زمانی کد به صورت شفاف و روان همراه کامنت‌های شفاف‌سازی نوشته شده باشد، بیشتر قابل درک خواهد بود. فرض کنید که به عنوان برنامه‌نویس در یک تیم حضور دارید و باید با دیگر برنامه نویسان حاضر در گروه مشارکت و تعامل داشته باشید. در چنین شرایطی اگر کد‌های شما به صورت تمیز و شفاف نوشته نشده باشد، در برقراری تعامل و مشارکت با دیگر هم تیم‌های خود با چالش‌های زیادی روبرو خواهید بود.

تسهیل فرایند بازبینی و اصلاح کدها:

همچنین زمانی که کد به صورت تمیز نوشته شود، زمانی که نیاز باشد تا دوباره به بخش‌های مختلف پروژه خود رجوع کنید، با مشکل مواجه نخواهید بود. احتمالا برای شما هم پیش آمده که نیاز باشد تا بخشی از کد‌های پروژه خود را تغییر دهید یا آن‌ها را حذف کنید؛ در این شرایط اگر کد شما تمیز نباشد، احتمالا نمی‌توانید بخش‌های مختلف کد با یکدیگر تفکیک کرده و تغییرات مورد نظر خود را اعمال کنید. پس کلین کد بر روی خروجی و سطح کیفی کار خودتان نیز تاثیر بسزایی دارد.

آیا برنامه نویسی سخت است

صرفه جویی در زمان:

مزیت مهم دیگر کد نویسیتمیز، صرفه‌جویی در زمان است. به طور کلی هر چقدر که کد تمیزتر و شفاف‌تر نوشته شده باشد، به همان نسبت زمان انجام پروژه نیز کاهش پیدا می‌کند. هر برنامه‌نویس بار‌ها بخش‌های مختلف کد‌های خود را چک می‌کند و در صورتی که هر کد به اندازه کافی روان و تمیز نباشد، باید وقت زیادی را برای تغییر آن اختصاص دهید. همچنین در این شرایط اگر پروژه باگ داشته باشد و به درستی کار نکند، راحت‌تر می‌توانید آن را اصلاح کنید. پس به واسطه کلین کد می‌توانید تا حد زیادی در وقت خود صرفه‌جویی کنید و در مدت زمان کمتری پروژه را به کارفرما تحویل دهید.

اصول کد ‌نویسی تمیز چیست؟

بعد از مبحث کلین کد چیست و چه مزایایی دارد، در ادامه به صورت کلی اصولی کد ‌نویسی تمیز را به شما آموزش می‌دهیم.

خوانایی:

یکی از اصول کد نویسیتمیز، خوانایی است. همانطور که گفتیم بنا به دلایل متعدد کد‌ها باید خوانا و شفاف نوشته شوند. در نتیجه سعی کنید تا به صورت منظم و تفکیک شده فرایند کد‌نویسی را انجام دهید.

سادگی:

سادگی نقش مهمی در کد‌نویسی تمیز دارد. در واقع شما باید تلاش کنید تا با استفاده از توابع مختلف، کد‌های خود را تا سر حد امکان ساده بنویسید و از هرگونه پیچیدگی دوری کنید. ساده‌نویسی کد‌ها هم باعث می‌شود تا هم در صورت وجود باگ، راحت‌تر بتوانید کد‌های خود را اصلاح کنید و هم باعث می‌شود تا بتوانید پروژه خود را در بازه زمانی کوتاه‌تری به اتمام برسانید. پس سعی کنید ساده کد‌نویسی کنید و از روش‌ها و دستورات پیچیده، کمتر استفاده کنید.

مدیریت آرگومان‌ ها:

به طور کلی به منظور کد‌نویسی تمیز، بهتر است تا تعداد زیاد تابع آرگومانی در کد‌های شما وجود نداشته باشد. همچنین برای خوانایی بیشتر کد‌ها، بهتر است بدنه توابع بلند را شکسته و بخش‌های مختلف آن را در تابع دیگری قرار دهید. به این صورت می‌توانید از طولانی و پیچیده شدن توابع جلوگیری کنید.
در مورد توابع این نکته مهم را در نظر داشته باشید که هر تابع فقط و فقط وظیفه انجام یک عملکرد را دارد و به هیچ عنوان سعی نکنین دو کار جداگانه را در یک تابع انجام بدین (حتی اگر عملکرد مورد نظرتون فقط یک خط کد باشد)

نامگذاری مناسب:

در فرایند کد‌نویسی باید اسم مناسبی را برای هر کلاس تابع انتخاب کنید. با انتخاب اسم مناسب برای هر کلاس، راحت‌تر متوجه عملکرد تابع‌های موجود خواهید شد. همچنین وجود کلاس‌های مناسب سبب می‌شود تا هنگام بازبینی کد‌ها، با چالش‌های تشخیص تابع مواجه نشوید.

انتخاب زبان مناسب:

بهتر است قبل از شروع کد‌نویسی، زبان مناسبی را برای انجام پروژه مورد نظر خود انتخاب کنید. به عنوان مثال اگر به هر دو زبان پایتون و php مسلط هستید، بهتر است برای برنامه‌نویسی بک‌اند یک وبسایت بنا به نیاز پروژه عمل کنین و هر زبان که با هزینه کمتر و کیفیت بهتر پروژه شما را پیاده سازی می‌کنند، از آن زبان و تکنولوژی استفاده کنید.

آموزش ری اکت ( ReactJS ) در دنیای واقعی | از 0 تا استخدام [منتورشیپ]

تست ‌پذیری:

یکی از مواردی که باید در پاسخ به سوال اصول کد ‌نویسی تمیز چیست ؟ به آن اشاره کنیم، تست‌پذیری است. به طور کلی هر کدی که از جوانب مختلف قابل تست نباشد، یک کد تمیز نیست. پس بهتر است کد‌های خود را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده و آن‌ها را تست کنید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی تست‌پذیر هستند.

کاهش وابستگی:

برای داشتن کلین کد، باید Dependencies یا وابستگی در کد‌ها کم باشد. وجود وابستگی کمتر باعث می‌شود تا در آینده، راحت‌تر بتوانید بخش‌های مختلف پروژه را تغییر دهید.

کامنت ‌گذاری کم:

اگر چه در بخش کلین کد چیست به اهمیت کامنت در کد‌ها اشاره کردیم؛ ولی باید در نظر داشته باشید که نباید تعداد زیادی کامنت در هر پروژه وجود داشته باشد. وجود کامنت‌های زیاد در هر کد، بیانگر عدم شفافیت و خوانایی کافی هر کد است. در نتیجه سعی کنید کد‌های خود را به حدی خوانا بنویسید تا نیازی به تعداد زیادی کامنت برای توضیح بخش‌های مختلف نباشد.

بازبینی کد‌ها:

در راستای موضوع “اصول کد‌نویسی تمیز چیست؟” باید به بازبینی کد‌ها اشاره کنیم. بازبینی کد‌های یک پروژه اهمیت بسیار زیادی دارد. در واقع زمانی که شما چند بار کد‌های خود را بازبینی کنید، متوجه خواهید شد که کدام بخش‌ها ناخوانا و غیر شفاف هستند. همچنین بازبینی کد‌ها سبب می‌شود تا شما خودتان را جای برنامه‌نویس دیگری نیز بگذارید و از نگاه او کد‌ها را مورد بررسی قرار دهید تا در صورت عدم شفافیت کافی، اصلاحات و تغییرات مورد نیاز را اعمال کنید.

دلایل کد نویسی کثیف توسط برنامه‌ نویس:

کد نویسی کثیف دلایل متفاوتی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تست نفوذ با کالی لینوکس – PWK [سناریو محور]

مبتدی بودن برنامه ‌نویس:

یکی از مهمترین دلایل کد نویسیکثیف، تازه کار بودن یک برنامه‌نویس است. به طور کلی زمانی که یک فرد تازه فرآیند آموزش خود را به اتمام رسانده باشد و بخواهد کد‌نویسی را شروع کند، آشنایی کافی به اصول کد نویسیندارد. به همین واسطه نمی‌تواند تمیز کد بنویسد و گا‌ها برای اجرایی شدن پروژه خود، از توابع غیر اصولی و پیچیده استفاده می‌کند. همچنین فرد ممکن است کلاس‌ها را به درستی نام‌گذاری نکند و در فرایند بازبینی و اصلاح توابع، مجبور شود تا به صورت پیچیده تغییرات را اعمال کند. علاوه بر این موارد، یک برنامه‌نویس تازه کار معمولا تمایل دارد تا هر روش و تکنیکی که فرا گرفته را در پروژه خود اجرایی کند و به همین واسطه ممکن است برای اجرای موارد مختلف پروژه خود، کد‌های غیر ضروری و طولانی را بنویسد.

اگر شما هم یک برنامه‌نویس مبتدی هستید، باید تلاش کنید تا با توجه به مواردی که در بخش اصول کد‌نویسی تمیز چیست؟ به آن‌ها اشاره کردیم، کد‌ها را به صورت خوانا، شفاف و کوتاه بنویسید. همچنین در هنگام بازبینی کد‌ها دقت زیادی به خرج دهید.

عجله در برنامه نویسی:

یکی دیگر از مهمترین عواملی که سبب کد‌نویسی کثیف می‌شود، عجله در برنامه‌نویسی است. در شرایطی که برنامه‌نویس قصد داشته باشد تا در مدت زمان کمتری پروژه‌ای را تحویل دهد و یا سریع‌تر به مقصد مورد نظر خود برسد، با عجله کد‌نویسی می‌کند. این موضوع سبب می‌شود تا کد‌ها اغلب غیر قابل تست و درهم نوشته شوند و حتی اگر برنامه هم به درستی کار کند، به سختی می‌توان در آینده بخش‌هایی از آن را تغییر داده یا کد‌های موجود را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.

پس بهتر است در فرایند کد‌نویسی عجله نکنید و دقت و زمان کافی را به انجام این فرایند اختصاص دهید تا هم خروجی کار مطلوب باشد و هم کد‌ها به صورت تمیز نوشته شوند.

به کلین کد توجه ویژه ‌ای داشته باشید!

در این مطلب به بررسی سوالاتی از قبیل کلین کد چیست، کد‌نویسی تمیز یعنی چه؟ مزایای کلین کد چیست؟ و اصول کد‌نویسی تمیز چیست؟ پاسخ مناسب و کامل دادیم. با توجه به توضیحات ذکر شده، قطعا به اهمیت زیاد کد‌نویسی تمیز پی برده‌اید. در نتیجه تلاش کنید تا برای صرفه‌جویی در زمان و حفظ سطح کیفی کار خودتان، کد‌ها را به صورت تمیز و شفاف بنویسید و تا سر حد امکان از نوشتن کد‌های طولانی، پیچیده و درهم پرهیز کنید.