جدول رتبه بندی زبان‌های برنامه نویسی در مارس ۲۰۲۵ (بر اساس شاخص TIOBE)

دنیای برنامه‌ نویسی همیشه در حال تغییر است. زبانی که امروز در بین توسعه‌دهندگان محبوبیت زیادی دارد، ممکن است چند ماه دیگر جایگاهش را به رقیبی تازه‌نفس واگذار کند. در چنین فضایی که ترندها و تکنولوژی‌ها با سرعت بالایی تغییر می‌کنند، چطور می‌توان فهمید که کدام زبان‌ها واقعاً در صدر قرار دارند؟

اینجاست که شاخص TIOBE وارد می‌شود. این شاخص هر ماه با بررسی میزان محبوبیت زبان‌های برنامه‌ نویسی در سطح جهانی، رتبه‌ بندی دقیقی ارائه می‌دهد. در این مقاله، نگاهی به تازه‌ ترین گزارش TIOBE برای ماه مارس ۲۰۲۵ خواهیم داشت. کدام زبان‌ها صدرنشین هستند؟ چه تغییرات مهمی در این ماه رخ داده است؟ و مهم‌تر از همه، این تغییرات چه معنایی برای شما به‌عنوان یک برنامه‌نویس دارند؟ بیایید بررسی کنیم. 🚀

شاخص TIOBE چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در دنیای برنامه‌نویسی، محبوبیت یک زبان می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های کلیدی توسعه‌ دهندگان، شرکت‌ها و حتی دانشگاه‌ها تاثیر بگذارد. اما چطور می‌توان میزان محبوبیت یک زبان را به‌درستی سنجید؟ اینجاست که شاخص “TIOBE Programming Community Index” که به اختصار به آن “TIOBE” می‌گویند، به‌عنوان یکی از معتبرترین معیارها وارد عمل می‌شود.

TIOBE چیست؟

TIOBE یک شاخص ماهانه است که میزان محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی را بر اساس تحلیل موتورهای جستجو، تعداد نتایج مربوط به زبان‌ها در منابع مختلف و میزان استفاده از آن‌ها در پروژه‌های واقعی اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص توسط شرکت “TIOBE Software” تهیه می‌شود و سال‌هاست که به‌عنوان یک معیار استاندارد در جامعه برنامه‌نویسی شناخته شده است.

TIOBE چگونه محاسبه می‌شود؟

TIOBE برای ارزیابی محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی از معیارهای مختلفی استفاده می‌کند، از جمله:

• موتورهای جستجو: “Google”، “Bing”، “Yahoo”، “Wikipedia”، “Amazon”، “YouTube” و “Baidu” بررسی میزان جستجو و منابع مرتبط با هر زبان در این موتورهای جستجو.
• تعداد دوره‌های آموزشی: بررسی میزان آموزش‌ها و منابع یادگیری مرتبط با هر زبان.
• تعداد توسعه‌دهندگان و انجمن‌ها: بررسی میزان استفاده از زبان در انجمن‌های برنامه‌نویسی مانند “Stack Overflow”،”Reddit” و “GitHub”.
• پروژه‌های متن‌باز و شرکتی: تحلیل میزان استفاده از زبان‌ها در پروژه‌های متن‌باز و کاربردهای تجاری.

نکته مهم این است که “”TIOBE میزان محبوبیت یک زبان را نشان می‌دهد، نه کیفیت یا کارایی آن. این یعنی ممکن است زبانی به دلایل خاصی محبوب باشد اما همچنان برای همه پروژه‌ها بهترین گزینه نباشد.

چرا شاخص TIOBE اهمیت دارد؟

• به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا بدانند کدام زبان‌ها در حال رشد یا افول هستند.
• به شرکت‌ها و کارفرمایان دید بهتری برای انتخاب زبان‌های مناسب توسعه می‌دهد.
• به علاقه‌مندان یادگیری برنامه‌نویسی کمک می‌کند تا مسیر درستی را برای یادگیری انتخاب کنند.

حالا که با نحوه عملکرد این شاخص آشنا شدیم، بیایید ببینیم در جدیدترین رتبه‌بندی مارس ۲۰۲۵، چه تغییراتی رخ داده و کدام زبان‌ها صدرنشین هستند! 📈

رتبه‌بندی زبان‌های برنامه‌نویسی در مارس ۲۰۲۵ 

با توجه به شاخص TIOBE در مارس ۲۰۲۵، جدول زیر نشان‌دهنده رتبه‌بندی ۱۰ زبان برتر برنامه‌نویسی است:

منبع: شاخص TIOBE مارس ۲۰۲۵

تغییرات قابل توجه:

• پایتون همچنان در صدر جدول قرار دارد و با افزایش ۸٫۲۲٪ نسبت به سال گذشته، سهم بازار خود را به ۲۳٫۸۵٪ رسانده است. این زبان به دلیل کاربرد گسترده در حوزه‌های مختلف مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و توسعه وب، همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده است.
• ++C با افزایش ۰٫۳۷٪ نسبت به سال قبل، به رتبه دوم صعود کرده است. این زبان به‌دلیل کارایی بالا و استفاده در سیستم‌های پیچیده، همچنان مورد توجه است.
• جاوا نیز با افزایش ۱٫۴۱٪، به رتبه سوم رسیده است. با وجود رقابت زبان‌های جدید، جاوا به‌دلیل پایداری و استفاده گسترده در سازمان‌ها، جایگاه خود را حفظ کرده است.
• زبان‌های قدیمی مانند Delphi/Object Pascal و Fortran نیز با افزایش محبوبیت مواجه شده‌اند و به ترتیب در رتبه‌های ۱۰ و ۱۱ قرار گرفته‌اند. این افزایش ممکن است به‌دلیل نیاز به نگهداری سیستم‌های قدیمی و کمبود توسعه‌دهندگان مسلط به این زبان‌ها باشد.

این تغییرات نشان‌دهنده پویایی دنیای برنامه‌نویسی و تاثیر نیازهای صنعتی و فناوری‌های جدید بر محبوبیت زبان‌ها است.

برندگان و بازندگان این ماه 🏆📉

همان‌طور که در جدول مشاهده کردید، برخی از زبان‌ها در ماه مارس ۲۰۲۵ رشد قابل‌توجهی داشته‌اند، درحالی‌که برخی دیگر از محبوبیتشان کاسته شده است. بیایید نگاهی دقیق‌تر به مهم‌ترین برندگان و بازندگان این ماه بیندازیم.

✅ برندگان این ماه

1️⃣ Python – همچنان در اوج 🔥
پایتون همچنان زبان شماره یک دنیای برنامه‌نویسی است و رشد ۸.۲۲٪ نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد که این زبان در حال تثبیت جایگاه خود است. دلیل اصلی این رشد را می‌توان در استفاده گسترده از پایتون در حوزه‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل داده‌ها دانست. همچنین، یادگیری آسان و منابع گسترده آموزشی، آن را به اولین انتخاب بسیاری از برنامه‌نویسان تازه‌کار تبدیل کرده است.

2️⃣ Go – در مسیر رشد 🚀
زبان Go با افزایش ۱.۲۲٪ در سهم بازار یکی از برندگان امسال است. این زبان که توسط گوگل توسعه داده شده، به‌دلیل سادگی، عملکرد بالا و مدیریت بهینه هم‌زمانی (Concurrency) در بین توسعه‌دهندگان محبوب‌تر شده است. به‌ویژه در حوزه توسعه سیستم‌های ابری و میکروسرویس‌ها، Go در حال تبدیل شدن به یک گزینه جدی است.

3️⃣ Java – بازگشت به رقابت 🔄
با وجود پیش‌بینی‌هایی که از کاهش محبوبیت جاوا خبر می‌دادند، این زبان توانسته ۱.۴۱٪ رشد کند و همچنان یکی از سه زبان برتر باقی بماند. رشد جاوا را می‌توان به بهبودهای نسخه‌های جدید آن و استفاده گسترده در برنامه‌های سازمانی و توسعه اپلیکیشن‌های اندرویدی نسبت داد.

❌ بازندگان این ماه

1️⃣ C – کاهش تدریجی محبوبیت 📉
با وجود اینکه زبان C همچنان در بین ۵ زبان برتر قرار دارد، اما با افت ۱.۶۴٪ نسبت به سال گذشته، روندی نزولی را طی می‌کند. با ظهور زبان‌های مدرن‌تر مانند Rust و Go که ویژگی‌های مشابهی با C دارند اما امن‌تر و بهینه‌تر هستند، برخی از توسعه‌دهندگان به سمت این جایگزین‌ها حرکت کرده‌اند.

2️⃣ C# – افت چشمگیر 🚫
یکی از بزرگ‌ترین بازندگان این ماه، #C است که با کاهش ۲.۶۷٪ در سهم بازار مواجه شده است. این کاهش می‌تواند ناشی از رقابت شدید با Java و Python در توسعه نرم‌افزارهای تجاری و کاهش جذابیت آن در دنیای توسعه بازی (با توجه به تغییرات اخیر در Unity) باشد.

3️⃣ JavaScript – تغییرات آهسته ⚠️
جاوااسکریپت با افزایش جزئی ۰.۰۸٪، تقریباً در جای خود باقی مانده است، اما این موضوع نشان‌دهنده کاهش سرعت رشد آن است.

تحلیل کلی رشد و افت زبان ها

زبان‌هایی که در حوزه‌های جدید مانند هوش مصنوعی، تحلیل داده، و توسعه میکروسرویس‌ها فعال هستند، رشد کرده‌اند، درحالی‌که زبان‌های قدیمی‌تر که بیشتر در سیستم‌های سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، با کاهش محبوبیت مواجه شده‌اند. با توجه به این روندها، اگر قصد دارید زبان جدیدی یاد بگیرید یا مسیر حرفه‌ای خود را بهینه کنید، لازم است به تحولات شاخص TIOBE توجه ویژه‌ای داشته باشید. در بخش بعد، به بررسی روندهای آینده و پیش‌بینی‌هایی برای ماه‌های آینده خواهیم پرداخت. 

نکات کلیدی و روندهای جالب در دنیای برنامه‌نویسی 🔍🚀

تحلیل شاخص TIOBE در مارس ۲۰۲۵ تنها یک تصویر از وضعیت فعلی زبان‌های برنامه‌نویسی ارائه نمی‌دهد، بلکه می‌تواند به ما سرنخی درباره روندهای آینده دنیای توسعه نرم‌افزار بدهد. در این بخش، به چند نکته مهم و تغییرات جالب که می‌توانند مسیر آینده برنامه‌نویسان را تحت تأثیر قرار دهند، اشاره می‌کنیم.

۱. رشد بی‌وقفه زبان‌های تخصصی و مدرن 🔥

یکی از نکات قابل‌توجه این ماه، رشد چشمگیر زبان‌هایی است که برای حوزه‌های خاص توسعه داده شده‌اند. به‌عنوان مثال:

• Python: همچنان انتخاب اول برای هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و علم داده است. این روند نشان می‌دهد که هر برنامه‌نویسی که می‌خواهد در این زمینه‌ها فعالیت کند، باید پایتون را در سبد مهارت‌های خود داشته باشد.
• Go: محبوبیت این زبان در زیرساخت‌های ابری، توسعه میکروسرویس‌ها و سیستم‌های توزیع‌شده افزایش یافته است.
• Rust: درحالی‌که هنوز در میان ۱۰ زبان برتر قرار ندارد، اما محبوبیت آن به‌دلیل امنیت بالا و کاربرد در برنامه‌های سیستمی، توسعه بلاک‌چین و سیستم‌های تعبیه‌شده رو به افزایش است.

👀 نتیجه: اگر به فکر یادگیری زبان جدیدی هستید، بهتر است به سمت زبان‌هایی بروید که در حوزه‌های تخصصی و آینده‌دار رشد می‌کنند.

۲. کاهش تدریجی زبان‌های قدیمی‌تر 📉

درحالی‌که زبان‌هایی مانند C#، C و حتی JavaScript همچنان در بین زبان‌های محبوب قرار دارند، اما روند رشد آن‌ها کند یا حتی نزولی شده است.

• C به دلیل افزایش استفاده از زبان‌های مدرن‌تری مانند Rust و Go در حال افول است.
• #C با توجه به تغییرات در Unity و فشار رقابت از سوی Java و Python، ممکن است در آینده دچار افت بیشتری شود.
• JavaScript هنوز یکی از پایه‌های اصلی توسعه وب است و بازارکار قوی داره، اما با ظهور فناوری‌هایی مانند WebAssembly و فریمورک‌های جایگزین، چالش‌هایی در آینده داشته باشه.

👀 نتیجه: زبان‌های قدیمی همچنان پرکاربرد هستند، اما برای توسعه‌دهندگان جدید، یادگیری زبان‌های مدرن مزایای بیشتری خواهد داشت.

۳. تأثیر فناوری‌های نوظهور بر انتخاب زبان‌ها 🌐

تکنولوژی‌های جدید همیشه بر محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی تاثیر می‌گذارند. چند روند مهم که در حال تغییر صنعت برنامه‌نویسی هستند:
✅ هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: محبوبیت بالای Python و R به دلیل استفاده گسترده در این حوزه

✅ محاسبات ابری و DevOps: افزایش کاربرد Go و Rust در زیرساخت‌های ابری و خدمات مقیاس‌پذیر
✅ توسعه بلاک‌چین: استفاده از Solidity و Rust در پروژه‌های غیرمتمرکز و Web3
✅ برنامه‌نویسی تعبیه‌شده و اینترنت اشیا (IoT): افزایش کاربرد Rust و C++ در سخت‌افزارهای پیشرفته.

👀 نتیجه: اگر قصد ورود به یکی از این حوزه‌ها را دارید، باید به زبان‌های تخصصی مورد استفاده در این تکنولوژی‌ها مسلط شوید.

نگاهی به آینده – کدام زبان‌ها در ماه‌های آینده رشد خواهند کرد؟ 🧐

با توجه به روندهای امسال، می‌توان پیش‌بینی کرد که زبان‌هایی مانند Python، Go، و Rust در ماه‌های آینده محبوبیت بیشتری کسب کنند. از طرفی، زبان‌های قدیمی‌تر مانند C و C# ممکن است با کاهش تدریجی مواجه شوند.

• اگر به دنبال یادگیری زبان جدید هستید، Python، Go یا Rust می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.
• اگر در حال حاضر از Java یا JavaScript استفاده می‌کنید، هنوز هم جایگاه شما امن است.
• برای توسعه‌دهندگانی که در حوزه‌هایی مانند DevOps، بلاک‌چین یا یادگیری ماشین فعالیت دارند، آشنایی با زبان‌های مدرن یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود.

نتیجه‌گیری – شاخص TIOBE چه درسی برای برنامه‌نویسان دارد؟ 🏁

شاخص TIOBE نه‌تنها یک معیار برای رتبه‌بندی زبان‌های برنامه‌نویسی است، بلکه می‌تواند به برنامه‌نویسان دید بهتری نسبت به آینده کاری‌شان بدهد. در این گزارش برای مارس ۲۰۲۵، دیدیم که زبان‌هایی مانند Python، Go و Rust در مسیر رشد قرار دارند، درحالی‌که برخی زبان‌های قدیمی مانند C و #C کمی از محبوبیتشان کاسته شده است. اما این اطلاعات چه معنایی برای شما دارد؟

سوالات متداول 

۱. آیا محبوبیت یک زبان به معنای بهترین بودن آن است؟ 🤔

خیر، اینکه یک زبان در رتبه‌های بالای TIOBE قرار دارد، به این معنا نیست که بهترین گزینه برای همه پروژه‌ها است. انتخاب زبان مناسب بستگی به نوع پروژه، بازار کار، نیازهای فنی و حتی علایق شخصی شما دارد.

۲. چگونه از شاخص TIOBE برای تصمیم‌گیری بهتر استفاده کنیم؟ 🎯

مبتدیان می‌توانند با پایتون شروع کنند چون ساده و کاربردی است. اما برای افراد حرفه‌ای‌ یادگیری زبان‌های مدرن مانند Rust  و برای متخصصان تمرکز روی زبان‌هایی مانند Web3 و AI پیشنهاد می‌شود.

۳. آیا باید نگران سقوط زبان‌های قدیمی باشیم؟ ⏳

در حالی‌که برخی زبان‌ها در حال کاهش محبوبیت هستند، این بدان معنا نیست که دیگر کاربردی ندارند. مثلاً C همچنان زبان‌ کلیدی در دنیای برنامه‌نویسی هستند، اما ممکن است رشد سریعی مانند گذشته نداشته باشند.

نظر شما چیست؟ 💬

👨‍💻 زبان مورد علاقه شما در این لیست کجاست؟ آیا زبانی که استفاده می‌کنید رشد کرده یا سقوط کرده است؟
💡 فکر می‌کنید کدام زبان در آینده محبوب‌تر خواهد شد؟ پیش‌بینی شما چیست؟

نظرات خود را با ما در میان بگذارید! ⬇️✨