کد نویسی چیست؟ اشنایی صفر تا صد با کد نویسی
تقریبا همه افراد با واژه کد نویسی آشنا هستند. اصطلاحی که در واقع به نوشتن کد به یک زبان برنامه نویسی اشاره دارد و با استفاده از آن، می‌توان به توسعه هرگونه برنامه نرم افزاری پرداخت. در واقع، این تمام چیزی است که افراد عادی درباره کد نویسی می‌دانند. با توجه به پیشرفت پرسرعت تکنولوژی و تنیده شدن تار و پود زندگی عادی با جدیدترین تکنولوژی‌های نرم افزاری، بسیاری از افراد علاقمند به دانستن چیزهای بیشتری از پشت صحنه تکنولوژی‌های مختلف هستند.
برای اینکه بدانید فناوری‌ها و تکنولوژی‌های مختلف چطور تولید شده‌اند و آشنایی بیشتر و عمیق‌تری با کد نویسی پیدا کنید، ادامه این مطلب از وبلاگ سبزلرن را از دست ندهید!
نکته: در بخش‌های مختلف این مطلب، از کلمه ماشین (Machine) استفاده شده؛ نظیر ارتباط با ماشین‌ها یا زبان ماشین که در هر صورت، منظور همان کامپیوترها هستند.
کد چیست؟
اجازه دهید همین ابتدا از یک مثال استفاده کنم. انسان‌ها برای ارتباط با یکدیگر، چه کاری انجام می‌دهند؟ خب با یکدیگر به یک زبان مشخص صحبت می‌کنند؛ حالا فرقی ندارد به زبان فارسی صحبت کنند یا انگلیسی یا پرتغالی یا حتی زبان اشاره! در نهایت، آنها با استفاده از زبانی یکسان، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
کدها، صحبت‌های ما با ماشین‌ها هستند. کامپیوترها تنها توانایی فهم اعداد 0 و 1 را دارند و از این طریق، انسان‌ها می‌توانند با کامپیوترها ارتباط برقرار کنند. به این زبان، زبان ماشین یا باینِری (Binary) گفته می‌شود. زمانی که فردی در کامپیوتر خود کد نویسی کرده و آن کد را اجرا کند، در واقع دستوراتی را به زبان کامپیوتر تبدیل کرده و آن را به رایانه خود می‌دهد. در ادامه، رایانه بعد از درک و انجام دستور مربوطه، خروجی را از زبان ماشین به یک خروجی قابل فهم توسط انسان تبدیل می‌کند.
کامپیوتر دستورات را به صورت کدهایی به یک زبان برنامه نویسی دریافت کرده و بعد از تجزیه و تبدیل آنها به 0 و 1، آن را اجرا می‌کند. کدهای نوشته شده در هر زبان برنامه نویسی، با زبان دیگر متفاوت است؛ اما در نهایت همه آنها باید به باینری ترجمه شوند تا ماشین‌ها قادر به فهم و اجرای آنها باشند. این ترجمه کد از زبان برنامه نویسی به زبان باینری را کامپایل (Compile) صدا می‌زنیم.
کد نویسی چیست؟
کد نویسی، شیوه‌ای است که انسان می‌تواند با کامپیوترها و ماشین‌ها ارتباط برقرار کرده و از آنها برای انجام دستورات و وظایف مختلف استفاده کند. این کار با استفاده از یک زبان برنامه نویسی انجام می‌شود که کدهای آن، باید به زبان ماشین (0 و 1) ترجمه شوند تا کامپیوترها امکان فهم و اجرای آن را داشته باشند.
برای کد نویسی، شخص باید به حداقل یک زبان برنامه نویسی تسلط داشته باشد. همچنین برخی از اصول کد نویسی، در همه زبان‌ها یکسان هستند و لازم است آنها را به مرور زمان، فرا بگیرید. برای مثال، کدهای نوشته شده باید به صورت ساختارمند و مرتب باشند تا در دفعات بعدی که به آنها مراجعه می‌کنید، بتوانید به سادگی منطق آنها را درک کرده و آن را بهبود ببخشید. همچنین افراد حرفه‌ای توصیه می‌کنند از نوشتن کدهای طولانی و بی‌استفاده خودداری کنید؛ زیرا تنها به افزایش حجم برنامه کمک می‌کنند و خاصیتی برای آن ندارند. این چیزی است که در دنیای برنامه نویسی، به آن کد نویسی تمیز یا Clean Code گفته می‌شود.
کد نویس چه کسی است؟
همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، کد نویس شخصی است که بتواند حداقل با استفاده از یک زبان برنامه نویسی، با ماشین‌ها ارتباط برقرار کند. این شخص باید به اصول کد نویسی مسلط بوده و بتواند با استفاده از کد نویسی، به تولید نرم افزارهای مختلف نظیر اپلیکیشن‌های موبایل، سیستم عامل، سایت، برنامه‌های دستکاپ و… بپردازد.
البته وظایف یک کد نویس تنها در نوشتن کدها خلاصه نمی‌شود. او باید کدهای خود را اجرا کند؛ در صورت بروز مشکل آنها را برطرف کند و چندین و چند بار، خروجی کار خود را آزمایش کند تا اطمینان پیدا کند که خروجی قابل استفاده و مناسبی است. علاوه بر این، شخص کد نویس باید خلاقیت و توانایی حل مسئله بالایی داشته باشد تا بتواند مشکلات مختلفی که در مسیر یادگیری برنامه نویسی برای او رخ می‌دهد را برطرف کند.
از سوی دیگر، او باید قواعد کد نویسی مربوط به هرکدام از زبان‌های برنامه نویسی که از آن استفاده می‌کند را رعایت کند؛ در غیر این صورت کدهای آن اجرا نمی‌شوند و امکان ساخت برنامه موردنظرش را نخواهد داشت.
چرا کد نویسی اهمیت دارد؟
کد نویسی اساس خلق همه ابزارهای دیجیتالی و اپلیکیشن‌هایی است که افراد مختلف به صورت روزانه از آنها استفاده می‌کنند. بدون وجود زبان‌های برنامه نویسی و کد نویسان، امکان ساخت چنین تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته وجود نداشت و زندگی واقعا قابل پیش‌بینی نبود. تصور کنید اصلا موبایل و کامپیوتر در جهان وجود ندارد؛ در نتیجه علم چقدر عقب‌تر از الان بود؟ صنایع مختلف چطور؟
بدون وجود کد نویسی، هیچکدام از فناوری‌هایی که همین الان در حال استفاده از آنها هستید، وجود نداشتند. برای مثال در همین لحظه، شما در حال خواندن این متن از طریق سایت سبزلرن در مرورگر تلفن همراه خود هستید. این متن، بخشی از محتوای این صفحه از سایت است که توسط تیم فنی سبزلرن و با استفاده از کد نویسی ایجاد شده؛ همچنین سایت ما درون یک مرورگر اجرا می‌شود که آن هم توسط یک شرکت نرم افزاری، برنامه نویسی شده است. در نهایت، سیستم عامل موبایل شما که اندروید یا iOS است نیز توسط شرکت‌های سازنده آنها ساخته شده‌اند.
در صورتی که کد نویسی وجود نداشت، هیچکدام از این موارد نیز به وجود نمی‌آمدند. امروزه از این مهارت در تقریبا همه صنایع استفاده می‌شود؛ از صنعت بیمه و بازار سرمایه و پزشکی گرفته تا ساخت و ساز، کشاورزی و حتی خودروها. در هر چیزی که فکرش را کنید، تکنولوژی نفوذ کرده و در بطن آن، از کد نویسی استفاده شده است.
در بالا از عبارت برنامه نویسی در کنار کد نویسی استفاده شد. به نظر شما تفاوت برنامه نویسی و کد نویسی چیست؟
تفاوت برنامه نویسی و کد نویسی
کد نویسی شامل فرآیندهایی است که دستورات را از زبان انسانی به زبان کامپیوتر و ماشین ترجمه می‌کند. در واقع، هر دستوری که انسان به زبان عادی بیان می‌کند، قابل تبدیل شدن به کدهای یک زبان برنامه نویسی و ارائه آن به یک کامپیوتر برای انجام دادن است.
از طرف دیگر، برنامه نویسی شامل کارهای بیشتری نسبت به کد نویسی می‌شود. برنامه نویسان قبل از شروع کد نویسی، برنامه ریزی‌های لازم را انجام داده و بعد از اتمام کد نویسی، کدها را تست کرده و عیب‌یابی می‌کنند. در قدم بعد، ایرادات کدها را برطرف کرده و برنامه را آماده انتشار می‌کنند. به این ترتیب، می‌توان گفت کد نویسی بخشی از برنامه نویسی است و تنها شامل نوشتن کدها در کامپیوتر می‌شود.
همچنین اگر میخواهید به صورت کامل و جامع با برنامه نویسی آشنا شوید می توانید مقاله “برنامه نویسی چیست” را مطالعه کنید.
بهترین زبان برای کد نویسی چیست؟
اجازه دهید همینجا ریشه این سوال را خشک کنم. چیزی به اسم بهترین زبان کد نویسی وجود ندارد؛ همه‌چیز به نیازهای شما و پروژه‌ای که میخواهید آن را کد نویسی کنید، بستگی دارد. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید یک زبان برنامه نویسی همه‌فن حریف برای هر شاخه‌ای از برنامه نویسی وجود داشته باشد که با یادگیری آن، بتوانید یک شبه شاخ غول را شکانده و به موفقیت برسید. اصلا اگر چنین زبانی وجود داشته باشد، کسی آن را به شما معرفی نمی‌کند!
اینکه میخواهید چه برنامه‌ای را کد نویسی کرده و چه نیازها، شرایط و امکاناتی دارید، در انتخاب یک زبان کد نویسی تاثیرگذار است. در تصویر زیر، من تعدادی از زبان‌های برنامه نویسی را به تفکیک کاربردهای آنها برای شما آماده کرده‌ام. لازم به ذکر است برخی از زبان‌ها دارای کاربرد در چند شاخه هستند که به آنها، زبان‌های برنامه نویسی چند منظوره گفته می‌شود؛ به همین دلیل می‌توانید آنها را در ستون‌های مختلف تصویر زیر ببینید.
آسان‌ترین زبان‌های کد نویسی
منظور از آسان‌ترین زبان کد نویسی، زبان‌هایی است که کمترین زمان ممکن برای یادگیری را لازم دارند. در بهترین حالت ممکن، تسلط متوسط به یک زبان برنامه نویسی به حداقل 2 ماه آموزش و تمرین نیاز دارد. همچنین نوع آموزش و تدریس مدرس آن در کنار منطق زبان برنامه نویسی موردنظر، تاثیر قابل توجهی بر سرعت یادگیری آن زبان دارد.
از جمله آسان‌ترین زبان‌های کد نویسی، می‌توان به زبان‌های Html و Css، پایتون و جاوااسکریپت اشاره کرد. در ادامه، هرکدام از این زبان‌ها را معرفی کرده و دلایلی که باعث می‌شود آنها آسان‌ترین زبان‌ها برای کد نویسی باشند را بررسی می‌کنیم.
Html و Css
زبان نشانه گذاری HTML زبانی است که برای ساختار و محتوای صفحات وب مورداستفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این زبان به ما این امکان را می‌دهد که عناصر مختلف یک صفحه سایت نظیر تیترها، متن‌ها، تصاویر، لینک‌ها، جدول‌ها و موارد دیگر را طراحی کرده و نحوه نمایش آنها در مرورگر را تعیین کنیم. HTML زبانی ساده و مبتنی بر برچسب‌ها (Tag) است که یادگیری آن نسبت همه زبان‌های معرفی شده در این بخش، اسان‌تر است.
زبان استایل‌دهی CSS زبانی است که به عنوان مکمل Html و برای طراحی و زیباسازی صفحات وب به کار می‌رود. با استفاده از این زبان می‌توانید ظاهر عناصری که در Html ساخته‌اید را تعریف کنید. این زبان مبتنی بر انتخابگر است؛ یعنی براساس تگ Html انتخاب شده، می‌توانید کدهای مختلفی را اجرا کنید و امکان اجرای هر نوع کد روی هر نوع تگ وجود ندارد. از آنجایی که تعداد دستورات CSS زیاد است، یادگیری آن نسبت به Html کمی دشوارتر است؛ اما معمولا در دوره‌های آموزشی، Html و Css را در کنار یکدیگر آموزش می‌دهند.
اما دلیل اسان بودن فرایند یادگیری HTML و CSS، ساختار و نَحو (قواعد نوشتن کد) آنها است. HTML از تگ‌های ساده و واضحی استفاده می‌کند که به راحتی قابل درک و یادگیری هستند. CSS نیز از قواعدی مبتنی بر انتخابگر استفاده می‌کند که امکان کنترل دقیق ظاهر سایت را فراهم می‌کند.
پایتون
زبان کد نویسی پایتون یک زبان همه منظوره و جذاب برای یادگیری است که طی یک دهه اخیر، محبوبیت فوق العاده‌ای را بدست آورده است. مهمترین ویژگی پایتون، سرعت و سادگی کدهای آن است که شباهت زیادی به زبان انگلیسی دارد. در بخش‌های قبل نمونه‌ای از یک کد ساده پایتون را قرار داده و آن را تحلیل کردیم.
اگر به زبان انگلیسی اشنایی داشته باشید، به سادگی می‌توانید با کدهای ابتدایی پایتون ارتباط برقرار کرده و انها را درک کنید. کدهای پایتون بسیار نزدیک به زبان انگلیسی هستند و به همین دلیل، به راحتی درون ذهن افراد جا میفتند. علاوه بر این منطق ساده پایتون، باعث می‌شود افراد تازه‌کار به سرعت با آن ارتباط برقرار کرده و بتوانند از آن برای کد نویسی استفاده کنند.
جاوااسکریپت
در نهایت جاوااسکریپت به عنوان چهارمین زبان کد نویسی آسان در اینجا قرار گرفته که البته، محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی در جهان نیز محسوب می‌شود. JavaScript یک زبان چند منظوره است که عمدتا در طراحی صفحات وب و تعاملی کردن آنها کاربرد دارد. ساده‌ترین مثال از کاربرد جاوااسکریپت، نحوه کارکرد منوها در سایت‌ها هستند. زمانی که روی منو کلیک می‌کنید، بدون تغییر در آدرس صفحه، تغییراتی در کدهای آن ایجاد شده و بخش‌های جدیدی در صفحه نمایش داده می‌شود.
البته کاربرد جاوااسکریپت تنها در این مورد خلاصه نمی‌شود؛ بلکه کد نویسی سرور، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، بازی‌سازی، اپلیکیشن‌های اندروید و موارد دیگری کاربرد دارد. به دلیل سادگی و استفاده گسترده، به عنوان محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین زبان کد نویسی در جهان شناخته می‌شود و این موضوع باعث ایجاد هزاران منابع آموزشی برای آن شده است.
از طرفی، ساختار کدهای این زبان ساده است؛ اما نسبت به پایتون کمی طولانی‌تر و پیچیده‌تر است. یادگیری جاوااسکریپت برای افرادی که با کامپیوتر آشنایی دارند و به Html و Css اشنا هستند، راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
بهترین زبان کد نویسی برای شروع
اینکه یک زبان کد نویسی برای شروع مناسب است یا نه، به عوامل زیادی بستگی دارد. برای انتخاب این زبان، چند معیار مهم وجود دارد که باعث می‌شود بسیاری از گزینه‌های احتمالی را کنار بگذاریم.
اولین مورد، جامع بودن زبان است؛ یعنی تعداد کاربران زیادی در ایران و جهان از آن استفاده کنند. همچنین بهتر است از جمله زبان‌های برنامه نویسی نسبتا جدید و آینده‌دار باشد که تا سال‌ها، مورداستفاده شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف قرار بگیرد. در وهله بعد، بازار کار زبان کد نویسی و مقدار درآمد آن حائز اهمیت است. از طرفی، بهتر است یادگیری آن چندان سخت نباشد تا در اوایل مسیر یادگیری برنامه نویسی، به مشکلاتی که باعث دلسرد شدن شما شوند، برخورد نکنید. در نتیجه، بهتر است زبان‌های کد نویسی سطح بالا را برای شروع یاد بگیرید.
پیشنهاد مطالعه: بهترین زبان برای شروع برنامه نویسی
در تصویر زیر، 8 مورد از بهترین زبان‌های کد نویسی برای شروع در سال 1403 را به همراه گستردگی موارد استفاده از آنها برای شما آماده کرده‌ایم.
بهترین برنامه کد نویسی چیست؟
زمانی که فردی قصد نوشتن کدهای مختلف را داشته باشد، باید از برنامه‌ای برای نوشتن و نگهداری از کدها استفاده کند. این برنامه‌ها بسته به عملکرد خود، به چند دسته تقسیم بندی می‌شوند.
- محیط توسعه یکپارچه یا IDE: دارای تمام امکانات لازم برای کد نویسی در یک شاخه از برنامه نویسی
- ویرایشگر متن یا Text Editor: محیط ساده‌تر و سبک برای نوشتن کد برای هر شاخه از برنامه نویسی
انتخاب IDE باید با توجه به شاخه موردنظرتان در برنامه نویسی و امکاناتی که نیاز دارید، تعیین شود. همچنین زبان برنامه نویسی که استفاده می‌کنید، تاثیر مستقیمی در این انتخاب دارد. از سوی دیگر، اکثر ویرایشگرهای متنی قادر به پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از زبان‌های برنامه نویسی هستند؛ در عوض، بسیاری از امکانات محیط‌های توسعه یکپارچه را ندارند. در جدول زیر، تعدادی از بهترین برنامه‌ها برای کد نویسی و ویژگی‌هایی که باعث محبوبیت آنها شده را قرار داده‌ایم.
| نام نرم افزار | نوع نرم افزار | کاربردها |
|---|---|---|
| Visual Studio Code | ویرایشگر کد | همه منظوره |
| Visual Stidio | IDE | توسعه دسکتاپ، توسعه وب |
| Sublime Text | ویرایشگر کد | همه منظوره |
| WebStorm | IDE | جاوا اسکریپت، HTML، CSS |
| PyCharm | IDE | پایتون |
| PHPStorm | IDE | PHP |
| IntelliJ IDEA | IDE | جاوا، کاتلین، Groovy |
| Atom | ویرایشگر کد | همه منظوره |
| Vim | ویرایشگر کد | همه منظوره |
| Emacs | ویرایشگر کد | همه منظوره |
| UltraEdit | ویرایشگر کد | همه منظوره |
چطور کد نویسی را شروع کنیم؟
اگر تا این بخش از مطلب را خوانده‌اید، یعنی قصد جدی برای یادگیری کد نویسی دارید. برای شروع کد نویسی، باید ابتدا انتخاب کنید که در کدام شاخه از برنامه نویسی میخواهید فعالیت کنید؟ برای آشنایی بهتر شما با شاخه‌های اصلی برنامه نویسی، در لیتس زیر آنها را معرفی می‌کنیم:
- برنامه نویسی وب: طراحی سایت و برنامه‌های تحت وب که در مرورگرها اجرا می‌شوند
- طراحی اپلیکیشن موبایل: ساخت برنامه‌های اندروید و iOS (معمولا شامل بازی‌ها نمی‌شود)
- برنامه نویسی بازی: ایجاد و طراحی بازی و سیستم‌های درون آن
- طراحی نرم افزارهای دسکتاپ: ایجاد برنامه‌های کاربردی برای سیستم عامل‌های کامپیوتر نظیر ویندوز و مک
- هوش مصنوعی: ساخت الگوریتم‌های فوق پیشرفته برای ایجاد مدل‌ها یا ابزارهای هوش مصنوعی
- هک و امنیت: تامین امنیت سایبری و جلوگیری از ایجاد دسترسی غیرمجاز به اطلاعات یا تبدیل شدن به یک هکر!
پس از انتخاب شاخه موردنظرتان، باید بدانید کدام یک از زبان‌های کد نویسی را باید یاد بگیرید تا امکان فعالیت و ورد به شاخه موردنظرتان را داشته باشید. برای این کار، می‌توانید ترتیب یادگیری زبان‌های برنامه نویسی را در وبلاگ سبزلرن بخوانید.
پیشنهاد مطالعه
نظری برای این مقاله ثبت نشده است