اشنایی با زبان های برنامه نویسی در 2024

در دنیای فناوری اطلاعات، انواع زبان های برنامه نویسی مانند زبان‌های گفتاری برای ارتباط با رایانه‌ها هستند. این زبان‌ها، به ما امکان می‌دهند تا توسعه دهندگان نرم‌افزار با استفاده از دستورات و الگوریتم‌های خود، فرایندها و عملیات مورد نیاز را به رایانه‌ها ارسال کنند. با این حال، دنیای زبان‌های برنامه‌نویسی پر از تنوع است و هر زبان دارای ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای منحصر به فردی است.

در این مقاله از سبزلرن، ما قصد داریم تا به شما نگاهی کلی به انواع زبان ‌های برنامه‌نویسی ارائه دهیم. ما به بررسی مختصری از انواع زبان برنامه نویسی از جمله پایتون، جاوا، جاوااسکریپت، سی‌پلاس‌پلاس، روبی و بسیاری دیگر می‌پردازیم. همچنین، ما به شما راهنمایی‌ها و نکاتی را برای انتخاب بهترین زبان برای پروژه‌های خود ارائه می‌دهیم.

زبان برنامه نویسی چیست؟

زبان برنامه‌نویسی یک مجموعه از قواعد و دستورات است که توسط توسعه‌دهندگان نرم‌افزار برای نوشتن کدهای ماشین قابل فهم برای رایانه‌ها استفاده می‌شود. این زبان‌ها به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهند تا برنامه‌های مختلف را برای انجام وظایف مشخصی ایجاد کنند، از جمله ساخت نرم‌افزار، وبسایت‌ها، اپلیکیشن‌های موبایل، بازی‌ها و سایر انواع نرم‌افزارها.

 انواع برنامه‌نویسی می‌توانند به زبان‌های مختلف از نظر ساختاری، نحوه‌ی نوشتن کد، و ویژگی‌های دیگر تقسیم شوند. برخی از زبان‌های برنامه‌نویسی معروف شامل پایتون، جاوا، جاوااسکریپت، سی‌پلاس‌پلاس، سی شارپ، روبی و بسیاری دیگر هستند.

همچنین بخوانید: چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم؟

انواع زبان های برنامه نویسی

بدون شک، انواع زبان‌های برنامه‌نویسی جنبه‌های جالب و متنوعی دارند. در ادامه، به برسی چند نمونه از انواع دسته بندی های زبان برنامه نوسی خواهیم پرداخت:

زبان‌های برنامه‌نویسی از نظر سطح انتزاعی:

• زبان‌های برنامه‌نویسی ‌سطح پایین (Low-level Programming Languages): این زبان‌ها به طور مستقیم با سخت‌افزار رایانه‌ها ارتباط دارند و عملیات سطح پایین‌تری مانند مدیریت حافظه را انجام می‌دهند. به عنوان مثال، زبان ماشین و زبان اسمبلی.
• زبان‌های برنامه‌نویسی ‌سطح بالا (High-level Programming Languages): این زبان‌ها از انتزاعات بیشتری برای تسهیل فرآیند نوشتن کد استفاده می‌کنند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند که با مفاهیم خود دامنه کاری خود را توصیف کنند. به عنوان مثال، پایتون، جاوا، سی‌شارپ و جاوااسکریپت.

زبان‌های برنامه‌نویسی از نظر پارادایم‌های برنامه‌نویسی:

• پروسه‌ای (Procedural): مانند C و Pascal که برنامه‌ها را به شکل توالی از دستورات (فراخوانی‌های تابع) توصیف می‌کنند.
• شیءگرا (Object-oriented): مانند جاوا و ++C که بر اساس مفهوم شیءگرایی عمل می‌کنند و از کلاس‌ها و اشیاء برای توصیف داده‌ها و عملیات استفاده می‌کنند.
• کارکردی (Functional): مانند Haskell و Scala که برنامه‌ها را با استفاده از توابع به عنوان مفهوم اصلی توصیف می‌کنند و تغییر وضعیت برنامه را از بین می‌برند.
• رویدادگرا (Event-driven): مانند JavaScript که برنامه‌ها را بر اساس واکنش به وقایع (رویدادها) توصیف می‌کنند.

زبان‌های برنامه‌نویسی از نظر استفاده و کاربرد:

• وب (Web Development): مانند HTML، CSS، JavaScript، PHP و Ruby.
• داده‌کاوی و علوم داده (Data Science): مانند Python و R.
• اندروید و iOS Development: مانند Java (برای اندروید) و Swift (برای iOS).
• سیستم‌های عامل و سیستم‌های توزیع‌شده (Operating Systems & Distributed Systems): مانند C و ++C.
• بازی‌سازی (Game Development): مانند #C و ++C.

این دسته‌بندی‌ها تنها یک نمای کلی از تنوع زبان‌های برنامه‌نویسی است. هر یک از این زبان‌ها مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و برای کاربردهای مختلف بهینه‌اندازی شده‌اند.

محبوب ترین زبان های برنامه نویسی

محبوب‌ترین زبان ‌های برنامه‌نویسی بر اساس استفاده، جامعه توسعه‌دهنده، و تقاضا در صنعت فناوری اطلاعات ممکن است تغییر کند، اما در حال حاضر برخی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی عبارتند از:

• پایتون (Python): با ساختار خوانا و ساده، پایتون برای کاربردهای گوناگونی از جمله توسعه وب، علوم داده، هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء (IoT) استفاده می‌شود.
• جاوا (Java): جاوا به دلیل قابلیت اجرای چندپلتفرمی، امنیت بالا، و استفاده گسترده در توسعه نرم‌افزارهای اندروید و برنامه‌های وب محبوب است.
• جاوااسکریپت (JavaScript): به عنوان زبان برنامه‌نویسی اصلی وب، جاوااسکریپت برای ایجاد رابط‌های کاربری پویا و اپلیکیشن‌های وب تعاملی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سی‌پلاس‌پلاس (++C): یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پرکاربرد برای توسعه نرم‌افزارهای سیستمی، بازی‌ها، و برنامه‌های کاربردی است.
• #C: این زبان برای توسعه نرم‌افزارهای ویندوز، بازی‌های ویدئویی با استفاده از فریم‌ورک Unity، و برنامه‌های وب تحت فریم‌ورک NET مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• PHP: یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب برای توسعه وبسایت‌های پویا و برنامه‌های وب است که از آن برای توسعه سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) مانند WordPress و Drupal نیز استفاده می‌شود.
• Swift: زبان برنامه‌نویسی اصلی برای توسعه اپلیکیشن‌های iOS و macOS است که توسط اپل ایجاد شده است.
• Ruby: این زبان برای توسعه وبسایت‌ها و برنامه‌های وب از جمله فریم‌ورک Ruby on Rails استفاده می‌شود و برای کاربردهای سریع توسعه و اصلاح کد شناخته می‌شود.

این فهرست تنها یک لیست کوچک از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی است و بر اساس نیازها و موارد خاص، زبان‌های دیگری نیز می‌توانند محبوب باشند.

همچنین بخوانید: بهترین زبان برنامه نویسی برای شروع 

سطوح مختلف زبان های برنامه نویسی

سطوح مختلف زبان‌ های برنامه‌نویسی به تفکیک قابلیت‌ها و سطوح انتزاعیت برنامه نوشتن تعریف می‌شوند. این سطوح می‌توانند از سطح پایین تا سطح بالا و از سطح نزدیک به سخت‌افزار تا سطح نزدیک به مفاهیم برنامه‌نویسی کاربردی متفاوت باشند. بیایید به بررسی این سطوح مختلف بپردازیم:

زبان‌های ‌سطح پایین (Low-Level Languages)

این زبان‌ها به طور مستقیم با سخت‌افزار رایانه تعامل دارند.

شامل زبان ماشین (Machine Language) و زبان اسمبلی (Assembly Language) می‌شوند.

توسط رایانه‌ها به راحتی قابل فهم و اجرا هستند، اما برای انسان‌ها پیچیده و سخت قابل فهم هستند.

زبان‌های میانی (Mid-Level Languages)

این زبان‌ها یک سطح انتزاعی بین زبان‌های پایین‌سطح و بالا‌سطح دارند.

مثال‌هایی از این دسته شامل C و ++C است.

این زبان‌ها امکانات بیشتری نسبت به زبان‌های پایین‌سطح دارند ولی همچنان به کاربران اجازه می‌دهند که به طور مستقیم با منابع سخت‌افزاری رایانه تعامل داشته باشند.

زبان‌های سطح بالا (High-Level Languages)

این زبان‌ها دارای سطح بالاتری از انتزاعیت هستند و بیشتر به مفاهیم برنامه‌نویسی کاربردی نزدیک‌تر هستند.

مثال‌هایی از این دسته شامل #Python، Java، C و JavaScript هستند.

این زبان‌ها برای توسعه برنامه‌های کاربردی استفاده می‌شوند و معمولاً دارای ابزارها و ویژگی‌های پیشرفته‌تری هستند که توسعه‌دهندگان را در فرآیند توسعه و تست کد کمک می‌کنند.

چگونه زبان برنامه نویسی مناسب خود را انتخاب کنیم؟

انتخاب زبان برنامه‌نویسی مناسب برای یک پروژه یا مسیر شغلی بسیار مهم است و به موارد مختلفی نظیر نوع پروژه، مهارت‌های شما، اهداف شما و نیازهای توسعه مربوط می‌شود. در ادامه چند مرحله‌ای برای انتخاب زبان برنامه‌نویسی مناسب را باهم بررسی میکنیم:

• تعیین نیازها و اهداف:

اولین گام برای انتخاب زبان برنامه‌نویسی، شناخت نیازها و اهداف پروژه شماست. می‌خواهید یک وب‌سایت بسازید؟ یک اپلیکیشن موبایل؟ یا شاید یک نرم‌افزار سیستمی؟

• بررسی و مقایسه زبان‌های مختلف:

زمانی که نیازها و اهدافتان را مشخص کردید، به بررسی زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف بپردازید. ببینید هر زبان چه قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی دارد و با چه پروژه‌هایی بهترین عمل می‌کند.

• مهارت‌ها و تجربه شخصی:

مهارت‌ها و تجربه شما در زبان‌های برنامه‌نویسی می‌تواند نقش مهمی در انتخاب زبان مناسب داشته باشد. اگر در زبان خاصی ماهرید، ممکن است بهتر باشد که با آن زبان شروع کنید.

• منابع آموزشی:

منابع آموزشی برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی بسیار مهم هستند. به دنبال زبانی بگردید که منابع آموزشی و جامعی دارد و به شما کمک می‌کند زودتر آن را یاد بگیرید.

• مشورت با دیگران:

در نهایت، از تجربیات دیگران نیز استفاده کنید. با توسعه‌دهندگان دیگری که در همان زمینه فعالیت می‌کنند یا تجربه دارند، مشورت کنید. تجربیات آن‌ها می‌تواند به شما در انتخاب زبان مناسب کمک کند.

• آزمایش و ارزیابی:

قبل از تصمیم‌گیری نهایی، چندین زبان را آزمایش کنید و نمونه‌هایی از کدهای آن‌ها را بررسی کنید. این به شما کمک می‌کند بهترین زبان برنامه‌نویسی را برای پروژه‌تان انتخاب کنید و با اطمینان شروع به کار کنید.

جمع بندی مطالب زبان های برنامه نویسی

زبان ‌های برنامه‌نویسی همچون قلم‌های جادویی هستند که توسعه‌دهندگان را به دنیای دیجیتال می‌برند. این زبان‌ها از سطوح مختلفی از سادگی تا پیچیدگی متفاوت برخوردارند و بر اساس نیازها و اهداف، انتخاب می‌شوند. زبان‌های ‌سطح پایین، مستقیماً با سخت‌افزار تعامل دارند، در حالی که زبان‌های سطح بالا، برنامه‌نویسان را در ایجاد نرم‌افزارهای پیچیده کمک می‌کنند. از زبان‌های میانی برای انجام کارهای پیشرفته با قابلیت کنترل سخت‌افزار استفاده می‌شود. با این تفاوت‌ها، هر زبان برنامه‌نویسی دارای نقاط قوت و ضعفی است و انتخاب آن بستگی به نوع پروژه، مهارت‌های شخصی و ترجیحات دارد. انتخاب زبان مناسب می‌تواند به توسعه‌دهندگان کمک کند تا با کارایی بیشتر و بهترین نتیجه را بگیرند.